Korea Północna – czy znamy ten najbardziej niedostępny dla obcych oczu kraj? (3)
Liczba więźniów politycznych w Korei Północnej w szczytowym okresie zamordyzmu Kim Ir Sena wynosiła prawie 200 000. Pod koniec panowania Kim Dzong Ila – 80 tysięcy osób. Zniesiono praktykę obowiązkowego wysyłania do obozów członków rodzin więźniów politycznych. Za Kim Dzong Una obserwujemy wzrost represyjności wobec urzędników partyjnych i wojskowych, najwyraźniej nie dotyczy to mas. Kim Dzong Unowi udało się odzyskać kontrolę nad w dużej mierze niestrzeżoną chińską granicą. Liczba osób wyjeżdżających za granicę gwałtownie spadła. W sierpniu 2020 roku przywódca KRL-D Kim Dzong Un przekazał część swoich uprawnień grupie urzędników i mianował swoją siostrę Kim Ye Jong, która pełni funkcję pierwszego zastępcy szefa Wydziału Organizacji i Instruktorów Komitetu Centralnego Partii Robotniczej Korei, a w nowej roli jest odpowiedzialna za stosunki Pjongjangu z Seulem i Washingtonem. Jednocześnie zwraca się uwagę, że nadal nie jest ona nazwana następczynią Kim Dzong Una. Dwóm innym wysokim rangą urzędnikom powierzono zarządzanie gospodarką, a dwóm wysokim rangą urzędnikom wojskowym powierzono częściową odpowiedzialność za sprawy obronne, które wcześniej nadzorował Kim Dzong Un.
Poprawa warunków życia ludności kraju izolowanego
W Pjongjangu, stolicy KRL-D, mieszkają kierownictwo, elita i najbardziej zasłużeni obywatele kraju, którzy dowiedli swojej lojalności wobec władz. Pod tym względem zagraniczni eksperci uważają, że poziom życia w stolicy jest wzorcowy i nie odzwierciedla rzeczywistej sytuacji całej populacji. Populacja Pjongjangu to około 3 miliony osób, tj. około 12% ogółu ludności KRL-D. Od razu rzuca się w oczy znacznie zwiększone zaopatrzenie sklepów spożywczych, zarówno w różnego rodzaju produkty spożywcze – przede wszystkim mięso, jak i asortyment przemysłowych dóbr konsumpcyjnych, m.in. lokalna produkcja. W domach towarowych można kupić oliwę z oliwek, ocet, jaja strusie, żywe ryby, jogurt w 5-litrowych butelkach, półprodukty, słodycze i wiele więcej. Sklepy dla zagranicznych turystów oferują szeroki wybór kosmetyków, suplementów diety, herbat i innych produktów lokalnych producentów.
W czerwcu 2017 r. w Pjongjangu można było zobaczyć znacznie więcej samochodów niż w 2005 r. Znacząco rozwinęły się usługi taksówkarskie. Dostarcza je kilka firm, takich jak Korea Hangong – lokalna linia lotnicza, Korea Link – lokalny dostawca telefonii komórkowej, Korea Geumgang Group. Wydaje się, że duże państwowe przedsiębiorstwa z innych branż były w stanie pozyskać kapitał na zakup samochodów i założenie firm przewozowych. Podstawą lokalnej floty taksówek, która wciąż się rozrasta, są samochody produkcji chińskiej. W stolicy rozwija się sieć minibusów. Koszt podróży do nich jest 10 razy droższy niż zwykłym autobusem.
W ostatnich latach powstało kilka nowoczesnych placówek medycznych – np. Instytut Badań Onkologii Piersi przy Szpitalu Położniczym w Pjongjangu, Szpital Dziecięcy Okru, Klinika Stomatologiczna Ryugyong, których zadaniem jest stworzenie systemu zdalnej opieki medycznej dla całego kraju, została ustalona i rozwija się produkcja lokalnych leków.
Niektóre efekty rozwoju ostatnich lat widoczne są także w innych dużych miastach, zaś na obszarach wiejskich rozwija się budowa nowych mieszkań. W ramach rozwoju Międzynarodowej Strefy Turystyki Wonsan-Keumgang planowana jest zakrojona na szeroką skalę budowa nowych budynków mieszkalnych, strefy handlowej, obiektów sportowych i rozrywkowych. Jednocześnie współczesne dobrodziejstwa cywilizacji nie dotarły jeszcze do wielu prowincjonalnych osad i mieszkańców wsi.
Budownictwo
Korea Północna na niebywałą skalę wdrożyła wielki plan budownictwa mieszkaniowego. W czasie wojny koreańskiej (1950–1953) północnokoreańska stolica Pjongjang została kompletnie zniszczona. Po wojnie władze stanęły przed koniecznością zapewnienia w szybkim czasie dachu nad głową swoim obywatelom. Architektura starej części Pjongjangu, skupiona wokół parlamentu i rosyjskiej ambasady, pozostała pod silnymi wpływami radzieckimi. Stare budynki administracyjne mają charakterystyczne masywne kolumny (można je też zobaczyć na Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie). Bloki mieszkalne, jakie wówczas powstały, miały po 4-5 pięter i przypominały te budowane w Polsce w latach 60. ubiegłego wieku. W drugiej połowie lat 70. dzięki polityce ówczesnego przywódcy Kim Ir Sena, zręcznie balansującego pomiędzy wpływami Pekinu i Moskwy, Korei Północnej udało się pozyskać ogromne fundusze na rozbudowę stolicy. Powstały wówczas m.in. 13-pasmowe autostrady oraz dwie linie metra.
Ciekawostką jest, że Mao Zedong, który był jednym z dwóch sponsorów zmian w stolicy KRL-D dość mocno krytykował Kim Ir Sena za – jego zdaniem – „zbyt wysoki standard”, jaki koreański przywódca chciał zapewnić obywatelom. Ten „zbyt wysoki” standard to przeciętnie dwupokojowe mieszkanie o powierzchni 40 m2, z niewielką kuchnią i łazienką. Co ciekawe, mieszkania były już w pełni umeblowane. Wprowadzający się do nich lokatorzy przywozili ze sobą tylko ubrania i przedmioty codziennego użytku. Bloki budowane były w technologii wielkiej płyty.
W 1984 roku w Pjongjangu z wielką pompą oddano do użytku nowe osiedle mieszkaniowe przy ulicy Changwang. Była to bardzo prestiżowa lokalizacja. Z jednej strony ulica Changwang kończyła się dworcem kolejowym, z drugiej – zamkniętym osiedlem dla partyjnych oficjeli. Przed światowym załamaniem systemu socjalistycznego miejsce to było rozrywkowym centrum stolicy. W parterowych lokalach bloków mieszkalnych mieściły się zagraniczne restauracje, reprezentujące kuchnie zaprzyjaźnionych krajów. Działała tam m.in. restauracja Warszawa. W 2008 roku władze ogłosiły plan budowy wielkiego i silnego państwa z okazji 100. rocznicy urodzin Kim Ir Sena (1912-1994). Jednym z pomysłów była kompletna przebudowa dzielnicy Mansudae w Pjongjangu. Jej pierwszymi mieszkańcami zostali zasłużeni dla kraju artyści. Plan zakładał też wybudowanie do 2012 roku 100 tys. nowych mieszkań. Kolejne lata to spadek tempa, ale jak na warunki tak biednego kraju – upór w realizacji kierunku rozwoju imponuje! (Cdn.)
Roman Boryczko,
styczeń 2023
