Korea Północna – czy znamy ten najbardziej niedostępny dla obcych oczu kraj? (6)
Koreańczycy z Północy mają własne samochody!
Polscy decydenci przyzwyczaili nas do sukcesów, jednak jedyna wizja lokalnej marki samochodu o napędzie elektrycznym – Izera – która była urzeczywistnieniem marzeń o polskiej marce samochodowej legła w gruzach. Korea Północna produkuje suv-y, ciężarówki, trolejbusy, autobusy… Pyeonghwa Motors to główny producent motoryzacyjny w Korei Północnej. Producent ma siedzibę w mieście Nampo. Głównym udziałowcem jest naturalnie firma Pyeonghwa Motors z Seulu, która dzierży 70% udziału zaś 30% należy do północnokoreańskiej firmy Ryonbong General Corp. Pyeonghwa ma zatem ekskluzywne prawo do produkcji nowych samochodów. To jedyne przedsiębiorstwo w kraju, mogące reklamować swe modele na bilbordach.
Firma Fiat, rodem z Italii. To właśnie z jego stajni pochodzi również model Ppoggugi. Jest to po prostu znany z Europy Doblo pierwszej generacji. To ciekawe skrzyżowanie vana z samochodem dostawczym na potrzeby Starego Kontynentu powstawało od 2000 roku. W Korei Północnej historia tego modelu trwa do dziś. Na tamtejszym rynku auto można kupić z silnikiem Diesla o pojemności 1,6 l i mocy 60 KM. Maksymalna prędkość – 140 km/h. Hwiparam – koreański Fiat Siena. Fiat Siena, produkowany niegdyś w Polsce. Jego północnokoreańska odmiana powstaje dzięki licencji. Samochód segmentu C, który sprzedawany jest również na Tajwanie, oferowany jest z zasilanym benzyną silnikiem o pojemności 1,6 l i mocy 80 KM. Pyeonghwa Hwiparam II. Pochodzi on ze stajni chińskiego Brilliance. Hwiparam jest kopią Fiata Albea. Ppoggugi 4WD. Na temat tego samochodu nie wiadomo prawie niczego. Jeśli jednak chodzi o wygląd, łatwo skojarzyć go z Nissanem Pathfinderem z 2005 roku lub nieco wcześniejszym modelem Xterra tego samego, japońskiego producenta. Północnokoreański SUV napędzany jest silnikiem benzynowym o pojemności 2,4 l i mocy 120 KM. Producent obiecuje tu prędkość maksymalną na poziomie 160 km/h. Hwiparam II. Samochód o długości 4,65 m to typowy, rodzinny sedan, dysponujący pięcioma miejscami siedzącymi. Uroda z pewnością nie jest jednak jego atutem. Pod maską auta swoje miejsce znalazł silnik o pojemności 1,8 l i mocy 110 KM. Maksymalna prędkość – 185 km/h. Samcheonri, czyli japońska Toyota Hiace. Samcheonri bazuje na Toyocie Hiace czwartej generacji, która powstawała od 1989 do 2004 roku. Pojazd zabiera na pokład aż 11 osób, a jego sercem jest benzynowy silnik 2,4 l o mocy 101 KM. Efekty swojej pracy przenosi on na koła za pomocą pięciobiegowej, manualnej przekładni, a jego prędkość maksymalna to 160 km/h. Pyeonghwa Samchunri. Jest to najczęściej widoczne cywilne auto, które porusza się obecnie na terenie całej Korei Północnej. Samchunri jest kopią chińskiego auta Jinbei Haise van, któremu to za wzór posłużyła Toyota Hiace z 1989 roku. Auto to buduje się na podstawie licencji Brilliance China Auto (właściciel wspomnianej Jinbei) Pyeonghwa Premio CUV jest to replika Huanghai Shuguan, pochodzącego – a jakże – z Chin. Sungri zaprezentowało koreańskiemu wodzowi swój nowy model 5-tonowej ciężarówki. W 2008 roku Sungri pokazało kolejne wcielenie rosyjskiego GAZ-a 51, u nas znanego jako Lublin 51. Samochód o oznaczeniu 58KA ma nieco nowocześniejszą kabinę, wywodzącą się z lat 70., lecz wiele elementów z GAZ-a nadal jest zachowanych.
Koreańczycy z Północy są obyci z nowoczesną elektroniką
Generalnie proces komputeryzacji rozpoczął się pod przewodnictwem przewodniczącego Komitetu Obrony Państwa, Kim Dzong Ila i przebiegał przez kilka etapów. Pierwszą była cyfryzacja produkcji, czyli wprowadzenie maszyn CNC w fabrykach i zakładach. W celu doskonalszego i wydajniejszego sterowania tymi maszynami wiele przedsiębiorstw zostało wyposażonych w komputery ze specjalnym oprogramowaniem. Był to pierwszy krok w pojawieniu się komputerów w KRL-D. Komputery były wówczas postrzegane w Korei Północnej jako coś bardzo zaawansowanego i ważnego, czego rozwój państwo ma po prostu obowiązek zapewnić. Jednak początkowo chodziło prawie wyłącznie o potrzeby państwa, a nie o potrzeby obywateli.
Pierwsze komputery otrzymały albo przedsiębiorstwa przemysłowe, albo ci, którzy potrzebowali komputerów i Internetu do celów biznesowych. Pod koniec listopada 2019 roku roboty przemysłowe, stworzone przez szwajcarską firmę ABB można było zobaczyć na zdjęciach z Korei Północnej, a nie powinno ich tam być. Dostawy sprzętu przemysłowego do Korei Północnej są zabronione na mocy sankcji ONZ ze względu na program broni jądrowej, wspierany przez rząd KRL-D. Koncern ABB powiedział, że nie naruszył międzynarodowych sankcji wobec Korei Północnej, ale jego sprzęt został prawdopodobnie odsprzedany tam bez zgody producenta.
Chińska firma technologiczna Huawei potajemnie pomaga rządowi Północnej Korei w budowie i utrzymaniu komercyjnej sieci bezprzewodowej w tym kraju. Huawei, we współpracy z chińską państwową firmą Panda International Information Technology, od kilku lat pracuje w KRL-D. Huawei w swoich podzespołach wykorzystywał amerykańską technologię, co może świadczyć o naruszeniu przez firmę amerykańskich przepisów kontroli eksportu w zakresie dostaw sprzętu do Korei Północnej.
Huawei współpracował także z chińską firmą Dandong Kehua, która w listopadzie 2017 roku została ukarana przez Departament Skarbu USA za eksport/import towarów do Korei Północnej. Pod koniec ery Kim Dzong Ila, do 2011 roku, wśród obywateli zaczęły pojawiać się pierwsze „prawie smartfony”. Trzeba jednak dodać, że te same urządzenia były wówczas rzadkością w krajach rozwiniętych. Coraz popularniejsze stawały się proste „dialery” z przyciskiem. Osoby zamożne w niektórych przypadkach również mogły kupować najnowocześniejsze urządzenia, jednak należy pamiętać, iż ze względu na obowiązujący reżim sankcji, zagraniczne firmy nie są w stanie legalnie sprzedawać swojego sprzętu (a także oprogramowania) na terytorium KRL-D.
Północ uruchomiła własną produkcję komputerów marki Achim, w tym różnych tabletów Samjiyon. Florian Gunrow, Niklaus Schiess i Manuel Lubetzki fani elektroniki z Korei Północnej pokazali tablet o nazwie Woolim.
Urządzenie działa pod kontrolą zmodyfikowanej wersji Androida (to oprogramowanie wolne, każdy może z niego korzystać). To jeden z kilku tego rodzaju urządzeń wyprodukowanych dla Korei, jednak Woolim prawdopodobnie jest najświeższy (2015 r.). Ci sami panowie nie omieszkali pochwalić się kolejnym znaleziskiem. To system operacyjny „czerwona gwiazda – Redstar OS”. Redstar ma funkcję, która umożliwiała śledzenie plików multimedialnych. Bulgynbyul 3.0 to całkowicie samodzielny system operacyjny, który korzysta z jądra Linuksa. Nie można go nazwać klonem jakiejś kompilacji ani zestawem dystrybucyjnym Linuksa, na którym zrolowano „nudne tapety” i tak dalej. Zewnętrznie przypominał kiedyś Mac OS, ale od wersji 4.0 interfejs został ponownie całkowicie przeprojektowany. Soft pod nazwą Pulgynbyol pojawia się jako drugi dysk przy zakupie właściwego systemu operacyjnego, a aplikacji na potrzeby przeciętnego użytkownika jest bardzo dużo. Program do tworzenia i edycji muzyki, podstawowy edytor graficzny oraz Wine do instalowania aplikacji Windows. Lista zalecanego oprogramowania instalowanego przez Wine obejmuje Adobe Photoshop, ale trzeba będzie go kupić osobno.
Zasadniczo można było zainstalować dowolne oprogramowanie dla systemu Windows na Bulgynbyol 3.0, ale programy wydane po 2014 roku pojawiały się ze skrzypieniem, awarią, a nawet awarią po uruchomieniu. W 2019 roku ukazał się Bulgynbyol 4.0, jednocześnie przeniesiono do niego część serwerów. „Czwórka” jest już używana w wielu miejscach, aktywnie wypierając Bulgynbyul 3.0 w zaawansowanych instytucjach: Uniwersytecie Kim Il Suna czy Pyongyang Pedagogical Institute. „Czwórka” zmieniła projekt i nie stała się już jak Windows, jak druga, ani Mac OS, jak trzecia, ale nabrała własnego stylu. Mianowicie, że płyt DVD innych firm nie można wkładać do komputera w Pulgynbyol.
Szczególnie ciekawa stała się marka Purynkhaneul, pod którą oprócz komputerów produkowane są telewizory, tablice elektroniczne, przenośne projektory, odbiorniki cyfrowe i inne towary. Mieszkańcy Korei Północnej, którzy mają dostęp do laptopów, włamują się do swoich smartfonów za pomocą chińskiego programu. Po zmodyfikowaniu mieszkańcy KRL-D mogą instalować aplikacje na urządzeniach, które nie są autoryzowane przez rząd. Ponadto urządzenie z jailbreakiem umożliwia usuwanie zrzutów ekranu, które są stale tworzone przez program Trace Viewer. Ten program jest instalowany na wszystkich smartfonach, sprzedawanych w Korei Północnej, stale robi zrzuty ekranu i nie pozwala ich usunąć.
Co ciekawe nieoficjalny rynek KRL-D utworzył już segment sprzedaży zahakowanych urządzeń mobilnych z pełnym dostępem do Internetu. Korea Północna nie jest całkowicie odcięta od Internetu, o czym świadczą liczne włamania, rzekomo przeprowadzane przez rządowych hakerów, działających na terenie kraju. Wszystkie urządzenia odbiorcze postrzegają tylko zakres częstotliwości, w którym nadawane są media państwowe. Słuchanie lub oglądanie zagranicznych programów jest nielegalne. Ponadto transmisje z krajów sąsiednich, zwłaszcza z Korei Południowej, są zagłuszane przez specjalny sprzęt.
Władze regularnie przeprowadzają naloty, aby zidentyfikować i przejąć urządzenia, które mogą odbierać sygnał z zagranicy. Sieć jest ściśle kontrolowana przez państwo i nie jest dostępna dla ogółu społeczeństwa. Serwis streamingowy Manban nie jest usługą przesyłania strumieniowego we współczesnym tego słowa znaczeniu. To jest system IPTV. Kupując prefiks Manbana używasz go, a jakość jest zwykle zauważalnie lepsza niż w przypadku złapania go za pomocą anteny telewizyjnej. Nawet w najbardziej odległych prowincjach Manban zapewnia obraz o jakości, która wcześniej była dostępna tylko dla mieszkańców Pjongjangu. Ponadto nadawanych jest wszystkich pięć kanałów telewizyjnych, działających obecnie na Manbang, okresowe transmisje przetłumaczonych treści zagranicznych oraz kanał sportowy.
Jednak telewizja centralna czasami pokazuje również filmy zagraniczne, fabularne i dokumentalne, głównie radzieckie, rosyjskie i chińskie. Korea Północna nie ma tych smartfonów, które są używane na całym świecie, ma za to różne urządzenia i z wieloma ograniczeniami. Ten sprzęt ma tylko aplikacje rządowe i szereg systemów bezpieczeństwa, które monitorują użycie urządzenia i ograniczają dostęp. Jeśli otworzysz plik multimedialny, wyprodukowany za granicą, na urządzeniu z Korei Północnej, władze tego kraju będą o tym wiedzieć. Koreańczycy z Północy mogą kupować tylko smartfony wyprodukowane w Chinach, ale sprzedawane tylko pod lokalną marką. Urządzenia wyglądają jak zwykłe telefony, ale mają zainstalowane oprogramowanie szpiegujące Gwangmyeong.
Dostęp do Sieci jest odbierany zgodnie z planem taryfowym. Taryfy są różne, z różnymi poziomami abonamentu. Na przykład możesz czytać gazety informacyjne z minimalnym poziomem dostępu, bez obrazów, lub możesz wybrać droższą taryfę i otrzymywać SMS-y ze zdjęciami. Karty SIM, wydane cudzoziemcom są odbierane i dezaktywowane przy wyjeździe z kraju. Jeśli ktoś ogląda zagraniczny film na swoim urządzeniu, do tego pliku zostanie dodany specjalny znacznik, który będzie śledzony w przyszłości. Jeśli więc ktoś rozpowszechnia dużo zagranicznych treści wśród współobywateli, reżim prawdopodobnie będzie o tym wiedział. Koreańczycy z Północy mogą zostać skazani na śmierć za oglądanie nielegalnych treści, w tym pornografii i filmów krytycznych wobec Kim Dzong Una lub jego rodziny. (Cdn.)
Roman Boryczko,
styczeń 2023
