BRICS rozszerzony i co dalej
Grupa BRICS, składająca się początkowo z Brazylii, Rosji, Indii i Chin, wyłoniła się jako forum dyskusji i współpracy politycznej pomiędzy kluczowymi krajami o wschodzącym rynku. Z biegiem czasu po dołączeniu Republiki Południowej Afryki w 2010 r. przekształciły się one w transregionalne ramy zarządzania, których celem jest osiągnięcie kompleksowych celów w aspekcie politycznym, bezpieczeństwa, gospodarczym i społecznym. Przewiduje się, że kraje BRICS staną się najpotężniejszymi gospodarkami na świecie, a ich łączny PKB znacząco wzrośnie na przestrzeni lat.
Polityka ekspansji BRICS nabrała tempa po 14. szczycie, wraz z dyskusjami na temat poszerzania sieci i współpracy. Jednak krajobraz geopolityczny, w tym inwazja Rosji na Ukrainę, spory terytorialne na Morzu Południowochińskim i wyzwania w regionie Indo-Pacyfiku, stwarzają przeszkody dla trzech najpotężniejszych narodów sojuszu – Chin, Indii i Rosji. Jednak po zastoju pięć krajów: Arabia Saudyjska, Egipt, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Iran i Etiopia, formalnie dołączyły do krajów BRICS 1. stycznia 2024 r.
Tło
Tworzenie BRICS, według koncepcji Jima O’Neilla z Goldman Sachs w 2001 r., rozpoczęło się od zidentyfikowania czterech kluczowych gospodarek wschodzących – Brazylii, Rosji, Indii i Chin (BRIC). Przełomowy moment nastąpił podczas rundy dauhańskiej w Cancun w Meksyku we wrześniu 2003 r., kiedy gospodarki te, a później Republika Południowej Afryki, odrzuciły wspólną propozycję USA i UE na forum Światowej Organizacji Handlu. Pierwszy szczyt przywódców BRIC, który odbył się w lipcu 2006 r. podczas szczytu G8 w Sankt Petersburgu, w Rosji, położył podwaliny pod organizację międzyregionalną BRICS. Kolejne wydarzenia, w tym Spotkanie Ministrów Spraw Zagranicznych w Nowym Jorku we wrześniu 2006 roku i pierwszy szczyt BRICS w Jekatierynburgu w Rosji w czerwcu 2009 roku, ugruntowały jej pozycję jako kluczowej organizacji międzynarodowej. Światowy kryzys finansowy z 2008 roku odegrał znaczącą rolę w ukształtowaniu BRICS, wpływając na jego powstanie i powodując włączenie Republiki Południowej Afryki w 2010 roku, co doprowadziło do transformacji z BRIC do BRICS.
Powstanie BRICS jako grupy wpływowych „nowych mocarstw” po 2008 r. wzbudziło zarówno sceptycyzm, jak i nadzieję, rzucając wyzwanie atlantyckiej hegemonii pod przewodnictwem USA i zmieniając globalną równowagę sił. Przywódcy tacy jak Hu Jintao chwalili BRICS jako siłę na rzecz pokoju na świecie, chroniącą i wspierającą kraje rozwijające się. Do kluczowych celów grupy należy kwestionowanie hegemonii Stanów Zjednoczonych i reprezentowanie interesów krajów rozwijających się. BRICS stał się znaczącym czynnikiem w globalnej geopolityce i może strukturalnie wpłynąć na system globalny. Jako organizacja międzyregionalna wykraczająca poza konwencjonalne definicje, obejmuje regiony, w których zbiegają się Eurazja, Azja, Ameryka Łacińska i Afryka, podkreślając różnorodność ugrupowania międzyregionalnego z Trzeciego Świata, które przekracza tradycyjne granice w globalnym zarządzaniu.
Ekspansja i dedolaryzacja
Podczas 15. szczytu BRICS w Johannesburgu istniejąca pięcioosobowa grupa BRICS zaprosiła sześć nowych krajów – Iran, Arabię Saudyjską, Zjednoczone Emiraty Arabskie (ZEA), Egipt, Etiopię i Argentynę. Ekspansję tę postrzega się jako istotny krok w kształtowaniu przyszłości stosunkach międzynarodowych, promując wielobiegunowość, strategiczną autonomię i współpracę gospodarczą. Włączenie Arabii Saudyjskiej, Iranu i Zjednoczonych Emiratów Arabskich do BRICS skłania do dyskusji na temat potencjalnego odejścia w handlu od dolara, przy czym przykłady takie jak Brazylia, a nawet Argentyna, które rozliczają się w renminbi. Chociaż jednak ekspansja nadaje nowy wymiar debacie na temat dedolaryzacji, proces nie przebiega tak łatwo ze względu na wewnętrzne konflikty krajów BRICS. Należy zauważyć, że jedynie 15% światowego handlu ma charakter związany z energią, a przejście na wielobiegunowy światowy system walutowy może zająć dekadę. Jeśli chodzi o wpływ na handel światowy, nowi zaproszeni nieznacznie zwiększają ogólną wagę BRICS, przy rozszerzaniu się stosunków handlowych odzwierciedlającym rosnącą współzależność gospodarczą. (Cdn.)
Dr Srinivas Junuguru i Abhinaya Rayee
Tłum. Andrzej Filus
Dr Srinivas Junuguru, profesor nadzwyczajny, Woxsen School of Liberal Arts and Humanities, Woxsen University, Hyderabad, Telangana.
Abhinaya Rayee, Woxsen School of Liberal Arts and Humanities, Woxsen University, Hyderabad, Telangana.
Źródło: www.moderndiplomacy.eu
