Rosja i Indie: zdefiniowanie relacji w niepewnych czasach

Sześć to unikalna liczba w stosunkach między Indiami a Rosją

Indie sześć razy wstrzymały się od głosu w sprawie rezolucji ONZ przeciwko Rosji w ciągu ostatniego roku lub dłużej, pomimo nacisków ze strony atlantów.

Sześć razy ZSRR użył swojego weta, by ratować Indie na forum ONZ, w latach 1957-1971. Kiedy czasy stają się trudne i niepewne, oba narody mocno zacieśniają więzi ze sobą przeciwko próbom izolacji na tym wielostronnym forum.

Pandemia w 2020 roku, działania wojenne na Ukrainie i wzrost napięć w regionie Indo-Pacyfiku — to przykłady, jak były burzliwe ostatnie trzy lata. Szczepionka „apartheid” podczas pandemii Covid zachwiała wiarą Globalnego Południa w jego nadzieje na jakiekolwiek wsparcie ze strony krajów rozwiniętych (Globalnej Północy). Rzeczywiście, chimera globalnej równości i sprawiedliwych możliwości wzrostu wyblakła. Prawa człowieka jako narzędzie nacisku dyplomatycznego, które stosuje się wybiórczo, obecnie uznawane są przez kraje Globalnego Południa za wypaczone podejście w międzynarodowych stosunkach, nawet przy pogłębionej debacie na temat alternatywnych form rządzenia.

Uzbrojenie gospodarek trwale zmieniło (tak zwaną) nieuniknioną ścieżkę do współzależnego, zglobalizowanego systemu handlowego. Instytucje powołane w Bretton Woods wydają się być bezsilne, słabo radząc sobie z kontestacją wielkich mocarstw, w oczywistych próbach przetrwania lub pozostania ważnymi. Pozornie solidne globalne łańcuchy dostaw zostały nagle zakłócone, a narody starają się „zmniejszyć ryzyko” i poprawić kondycję strategii handlowych. Obecny porządek globalny znajduje się w ferworze długotrwałego procesu porządkowania, ponieważ wszystkie narody, duże lub małe, ponownie oceniają swoje pozycje w przegrupowanych sojuszach.

Jednak niepewne czasy stwarzają duże możliwości; a silne relacje mają szansę na rozwój. Czy stosunki rosyjsko-indyjskie wejdą w fazę przewartościowania w kierunku wzrostu, czy też popadną w ferment? Czas pokaże.

Prezydent Putin odwiedził Indie w październiku 2000 roku, kiedy Indie i Rosja podpisały deklarację „strategicznego partnerstwa”, wzmacniającą poziom współpracy w „prawie wszystkich obszarach stosunków dwustronnych”, tj. w polityce, bezpieczeństwie, obronie, handlu i gospodarce, nauce i technologii oraz kulturze.

W 2010 roku poziom ów został podniesiony do rangi „Specjalnego i Uprzywilejowanego Partnerstwa Strategicznego”. Ukraina wystawiła te stosunki na próbę, a Indie okazały się zdecydowanym wsparciem dla Rosji, choć uważają, że należy szanować granice między narodami i rozwiązywać problemy wszelkimi innymi sposobami. W tym kontekście należy widzieć stwierdzenie premiera Modiego, iż „dzisiaj nie jest era dla wojny”.

Wielobiegunowy porządek świata

Istnieje zauważalna zbieżność co do pilnej potrzeby zaprowadzenia wielobiegunowego ładu światowego, który pozwala wypowiedzieć się innym wielkim światowym mocarstwom i wschodzącym graczom, mimo iż są częścią Globalnego Południa. Strategia powstrzymywania graczy zastępczych na Ukrainie przeciwko Rosji w krótkim okresie odniosła sukces w zjednoczeniu państw Unii, zwiększając ich wydatki na rozwój zdolności obronnych,  w tym wkład do kasy NATO. Na dłuższą metę może to nie wystarczyć, ponieważ wielu z nich mogłoby wrócić do dostaw rosyjskich zasobów i dostaw energii, choćby pośrednio. Jednak kryzys i szerokie sankcje atlantów i ich sojuszników z pewnością odbiją się na rosyjskiej gospodarce i wojsku. Gdy Rosja kieruje się na Eurazję, „serce” i jej azjatyccy partnerzy oferują możliwości.

Stany Zjednoczone i ich natowscy sojusznicy postrzegają Indie jako środek równoważący w strefie Indo-Pacyfiku, tworząc alternatywne centrum władzy przeciw Chinom w kontekście regionalnym, chcąc widzieć zaangażowanie Indii w ewentualną konfrontację militarną z Krajem Środka. Tymczasem Indie są w trakcie rozwiązywania problemów granicznych z Chinami, widzą swój narodowy interes w unikaniu bezpośrednich konfrontacji militarnych na Tajwanie lub Morzu Południowochińskim. Kwestie graniczne z Chinami są uregulowane w ramach umów dwustronnych. (Cdn.)

Pawan Anand

Tłum. Andrzej Filus

Źródło: Valdai Discussion Club

Autor, Pawan Anand, jest pracownikiem United Service Institution of India, organizacji analitycznej, zajmującej się bezpieczeństwem narodowym i obroną z siedzibą w New Delhi oraz wykładowcą  w National Defence College.