Górnictwo poszukuje nowych rozwiązań

26. lutego, Akademia po Szychcie

 Wykład dr Krzysztofa Kapusty dotyczył tematu: Technologie podziemnego zgazowania węgla kamiennego w instalacjach pilotowych na terenie kopalni doświadczalnej „Barbara” oraz KWK „Wieczorek”.

Słowo wstępu wygłosił kustosz Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, dr Zenon Szmidtke. Należy podkreślić, że podczas wykładu poruszono wiele kwestii. W otwartej dyskusji referent dał możliwość wypowiadania się wielu ekspertom w tej dziedzinie. W dyskusji podkreślano wielokrotnie, iż metoda, którą prezentował dr Kapusta jest z pewnością metodą perspektywiczną, mogącą z pewnością zmienić oblicze polskiej energetyki, a przy tym poprawić znacznie standard życia Polaków, co wielokrotnie podkreślał jeden z ekspertów OKO PZN, mgr inż. Marek Adamczyk. Dodał on także, że mimo sporych nakładów finansowych – i tak metody zgazowania węgla są konkurencyjne do wizji tworzenia elektrowni nuklearnych, należy więc badania tego typu rozważyć bardzo poważnie.

Na początku przypomnijmy, że podziemne zgazowanie węgla jest to sposób eksploatacji  złóż tego surowca, polegający na zamianie węgla  bezpośrednio w miejscu jego zalegania  na gaz, o składzie kwalifikującym go do przemysłowego stosowania. Warto także w tym miejscu przytoczyć kilka istotnych danych, dających obraz toczącej się dyskusji. Do zalet tej technologii zaliczyć można: częściową lub całkowitą eliminację robót górniczych, redukcję nakładów inwestycyjnych i kosztów eksploatacyjnych oraz możliwość eksploatacji pokładów, których wydobycie metodami górniczymi jest nieopłacalne. Zaletą jest też ograniczenie dzięki tej metodzie emisji zanieczyszczeń do atmosfery, a także redukcja ilości powstających odpadów stałych (kamień, popioły lotne, pyły, żużle).

Niestety technologia ma również swoje słabe strony i choć jest ich niewiele, należy wspomnieć i o tym. Słaba strona wspomnianego tematu, to problemy legislacyjne i koncesyjne, a także zapewnienie ciągłości produkcji i stałej jakości gazu. Ważne jest także zrozumienie wagi tego tematu i akceptacja społeczeństwa. Wspomniano również, że w Zagłębiu Górnośląskim możliwości PZW są ograniczone, przede wszystkim z uwagi na występowanie pokładów węgla w otoczeniu silnie zawodnionych i przepuszczalnych piaskowców w krakowskiej serii piaskowcowej. Nie bez znaczenia jest także gęsta sieć uskoków, jak też występowanie licznych cienkich pokładów o miąższości poniżej 1,5 m, a także znaczne zasoby węgli koksowych typu 34 – 35 – i wyższych.

Jak widać – w otwartej dyskusji mowa była o wielu kwestiach, związanych z tematem podziemnego zgazowania węgla. Ważne jest, że wraz z rygorystycznymi przepisami, związanymi z dostosowaniem się do unijnych przepisów, mających na celu właściwe gospodarowanie zasobami węgla, a także odpowiednim wykorzystaniem tego surowca, idą kolejne nowe rozwiązania. Bywa, że wiele pojęć z tym związanych jest nauce znanych od dawna, jednakże dziś sztab naukowców i ekspertów usilnie stara się wprowadzić w życie wiele innowacji i ulepszeń technologicznych, polegających na właściwym wykorzystaniu naszych bogactw naturalnych.

W opinii wielu naukowców twierdzenie, iż era węgla się skończyła to teza błędna, będąca niczym innym jak  kolejną falą propagandy, mającej siać dezinformację w społeczeństwie. Nieprzerwanie toczą się badania nad wprowadzaniem nowych i nowatorskich rozwiązań w zakresie zarówno spalania i wykorzystania węgla w taki sposób, by jego spalanie nie powodowało zagrożeń dla środowiska naturalnego, zaś dawało możliwości wykorzystania wszystkich wartości wspomnianej kopaliny w 100%. Jednym z takich rozwiązań jest możliwość podziemnego zgazowania węgla.

Pomysł ten, jak wspominaliśmy wcześniej, nie jest niczym nowym i badania w tym zakresie trwają od wielu lat. Nauka zna te możliwości od dawna, pomysł jednak budzi wiele skrajnie różnych emocji, które należy brać pod uwagę i w tym celu konieczne jest baczne przyjrzenie się opiniom obydwu stron.

Wykład dr Krzysztofa Kapusty w dniu 26. lutego 2019 w gmachu Hostelu Guido w Zabrzu, pozwolił w niezwykle obrazowy sposób przybliżyć osobom zainteresowanym ten złożony problem. Główny Instytut Górnictwa, a także kierownicze stanowisko jednej z gałęzi wspomnianego instytutu, jakim jest Laboratorium Instalacji Doświadczalnych Centrum Czystych Technologii Węglowych, które to środowisko naukowe reprezentuje dr Kapusta, pozwoliło słuchaczom Akademii po Szychcie na wysłuchanie opinii z „pierwszej ręki”. Warto zatem w kilku słowach przypomnieć, czym zajmuje się owo gremium badawcze i jakich korzyści, wynikających z tychże badań, powinniśmy się spodziewać.

Trudno w tym miejscu wymienić cały wachlarz badań wspomnianego laboratorium, odsyłamy tu Czytelnika na strony internetowe Głównego Instytutu Górnictwa (https://www.gig.eu/pl/zaklad-oszczednosci-energii-i-ochrony ). Powołując się na źródło należy podkreślić, iż grupa naukowców wspomnianego instytutu zajmuje się między innymi szeroko rozumianą problematyką w zakresie badań procesów termochemicznej konwersji paliw stałych, a także kinetyki procesów spalania, pirolizy, zgazowania oraz współspalania,  współpirolizy i współzgazowania. Laboratorium badawcze, kierowane przez dr Kapustę zajmuje się także efektywnością wytwarzania i użytkowania  energii (wybrane zagadnienia badawcze to między innym pomiary, ekspertyzy, dotyczące racjonalnej pracy urządzeń i instalacji energetycznych). Prowadzi się tam także analizy techniczno-ekonomiczne i badawcze, dotyczące wykorzystania odnawialnych źródeł energii…

Krótki opis działalności i pracy naukowo-badawczej gościa, zaproszonego przez dyrektora Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, pana Bartłomieja Szewczyka pokazuje, że górnictwo i tematy, związane z tym naturalnym bogactwem kraju nie są odstawione na boczny tor, a przeciwnie, dowodzą, że eksperci naukowi, biegli w tym temacie, nieprzerwanie prowadzą badania nad efektywnym wykorzystaniem tego źródła energii.   Podczas toczącej się ożywionej dyskusji wielokrotnie powtarzano, iż potrzebą chwili jest, aby z wiedzą tychże naukowców i ich opracowaniami zechcieli się zapoznać politycy. Szczególnie ci, którzy dopiero zabiegają o zaufanie wyborców. Należy podkreślić, iż referat wygłoszony przez doktora Krzysztofa Kapustę, wzbogacony bogatym materiałem audiowizualnym, pozwolił na zrozumienie wielu niezwykle skomplikowanych technologii i opracowań, a także utwierdził słuchaczy w przekonaniu, że węgiel jako bogactwo naturalne, nie został pozostawiony samemu sobie…

 

Źródło: Sermet E., Nieć M., Chećko J., Zasoby węgla kamiennego w Polsce dla podziemnego zgazowania – oczekiwania a rzeczywistość. Gospodarka surowcami mineralnymi 2017 (33/3; 5-26)

https://www.gig.eu/pl/zaklad-oszczednosci-energii-i-ochrony

Materiał audiowizualny: prezentacja  26. lutego 2019 www.gig.eu

 

Tekst i fotografie:

 Tadeusz Puchałka