Bajt po bajcie
W dniach 22.-24. sierpnia w RPA zaplanowano 15. szczyt BRICS pod hasłem BRICS i Afryka: partnerstwo na rzecz wzajemnie przyspieszonego wzrostu, zrównoważonego rozwoju i multilateralizmu sprzyjającego włączeniu społecznemu. Zbliżający się szczyt zmusi globalną agendę do ponownego skupienia się na kwestiach rozwojowych i skłoni społeczność międzynarodową do powrotu do prawdziwego multilateralizmu. Szczyt oficjalnie rozpocznie również proces rozszerzania członkostwa w BRICS i stworzy nowe możliwości współpracy w gospodarce cyfrowej wśród członków BRICS.
Współpraca BRICS charakteryzuje się dialogiem na równych zasadach, wzajemnymi korzyściami i wynikami, w których wszyscy wygrywają, inkluzywnością i wzajemnym uczeniem się oraz wspólnym rozwojem. Współpraca BRICS nie jest skierowana przeciwko jakiejś stronie trzeciej, ale koncentruje się na wzajemnie korzystnej współpracy w obszarze gospodarczym. Pięciu członków BRICS to wszystkie gospodarki wschodzące i rozwijające się, które są głównymi krajami spoza cywilizacji atlantyckiej. Wszyscy członkowie BRICS chcą zreformować istniejący porządek międzynarodowy, który nie jest ani sprawiedliwy, ani rozsądny, chcą chronić interesy krajów rozwijających się oraz promować światowy pokój i rozwój.
Obecnie członkowie BRICS mają bardzo różne poziomy rozwoju gospodarczego, priorytety polityczne i cele strategiczne, ale mają też zbieżne interesy i potrzebują się nawzajem w wielu obszarach. Dlatego powinny znaleźć wyjście z impasu „wielu inicjatyw i wyzwań wdrożeniowych”. Powinny zainwestować znaczne środki w obszary, będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, takie jak infrastruktura, badania i rozwój technologiczny oraz transformacja przemysłowa, aby stworzyć wzorcowe projekty praktycznej współpracy, w oparciu o które można by dokonać nowych przełomów w podnoszeniu ogólnego poziomu współpracy. Gospodarka cyfrowa to główny obszar, w jakim mogą zacieśnić współpracę.
Po 10 latach rozwoju członkowie BRICS poczynili już znaczące postępy we współpracy w gospodarce cyfrowej. Na przykład chiński biznes e-commerce – AliExpress stanowi obecnie 25,8 procent rosyjskiego rynku internetowego; największa rosyjska firma zajmująca się handlem internetowym, Ozon, ściśle współpracuje z China Post, aby wspólnie zbudować chińsko-rosyjską transgraniczną sieć logistyczną handlu elektronicznego.
Rozwija się również dwustronna współpraca inwestycyjna. Od 2021 roku Chiny i Rosja podpisały memorandum o współpracy inwestycyjnej w gospodarce cyfrowej i forsowały realizację wielu projektów, w tym m.in. Chińsko-Rosyjskiego Centrum Badawczego Gospodarki Cyfrowej. Ponadto członkowie BRICS dokładają wszelkich starań, aby rozwijać współpracę w zakresie budowy infrastruktury, przemysłu i łańcuchów dostaw, badań i rozwoju technologicznego, małych i średnich przedsiębiorstw oraz finansów cyfrowych.
Gdy już nabierze kształtu międzynarodowy mechanizm współpracy, będzie on stale nakręcał współpracę do przodu. Do tej pory powstały mechanizmy kooperacji wśród członków BRICS, co daje dobry początek współpracy we wszystkich dziedzinach. Spowoduje to „skumulowany efekt” i „efekt uboczny” dla współpracy BRICS i stworzy nowe możliwości współpracy.
Pięciu członków BRICS ma szybko rozwijające się gospodarki cyfrowe i ogromny potencjał rynkowy, zapewniając szerokie pole do dalszej współpracy w gospodarce cyfrowej. Członkowie BRICS łącznie posiadają znaczną część światowego PKB i światowej populacji. Kraje BRICS stanowią ponad 40 procent światowych użytkowników Internetu i dysponują obfitymi zasobami cyfrowymi. Tylko w 2022 roku wydajność i pojemność przechowywania danych w Chinach osiągnęła odpowiednio 8,1 zettabajtów i 724,5 eksabajtów, co stanowi odpowiednio 10,5% i 14,4% globalnej sumy. Ponadto proces poszerzania członkostwa otworzył nowe pole dla współpracy BRICS w gospodarce cyfrowej.
Współpraca BRICS w zakresie gospodarki cyfrowej jest jednak nadal w fazie początkowej. Obecnie gospodarka cyfrowa stanowi średnio około 44% światowego PKB, a handel internetowy stanowi odpowiednio 64% i 13% światowego handlu towarami i usługami. Członkowie BRICS nie osiągają globalnej średniej we wszystkich tych wskaźnikach.
Współpraca w gospodarce cyfrowej między krajami rozwiniętymi, takimi jak Stany Zjednoczone i kraje europejskie, ewoluowała od współpracy „pierwszej generacji”, takiej jak Internet i handel elektroniczny, do współpracy „drugiej generacji”, takiej jak sztuczna inteligencja, duże zbiory danych, przetwarzanie w chmurze, Internet promocji i sprzedaży, open source i bezpieczeństwo cyfrowe. Dla porównania, współpraca BRICS w gospodarce cyfrowej musi jeszcze wznieść się ponad współpracę polityczną „pierwszej generacji”. Państwa ugrupowania mają nawet rozbieżności w zakresie zasad handlu elektronicznego, takich jak między innymi elektroniczna odprawa celna, fakturowanie elektroniczne i wzajemne uwierzytelnianie płatności elektronicznych.
Różne strategie rozwoju, koncepcje zarządzania, cele polityki i poziomy otwarcia w gospodarce cyfrowej różnych członków BRICS stały się istotną przeszkodą w ich współpracy. W szczególności w ostatnich latach Indie opowiadały się za programem Najpierw Indie i „lokalizacją danych” w obliczu rosnących nastrojów nacjonalistycznych w kraju. Władza rozprawia się nawet z chińskimi firmami cyfrowymi z siedzibą w Indiach i chińskimi produktami cyfrowymi, nie osiągając zysków, co sieje spustoszenie we współpracy BRICS w gospodarce cyfrowej.
W porównaniu z innymi obszarami współpracy, takimi jak handel i inwestycje, gospodarka cyfrowa jest bardziej wrażliwa, ponieważ dotyczy rozwoju i interesów bezpieczeństwa kraju. W ciągu ostatnich kilku lat, wraz z gwałtownym wzrostem ogólnej siły Chin, niektórzy członkowie BRICS stali się bardziej podejrzliwi wobec Chin. Co więcej, kierowani przez USA atlanci robią wszystko, by pozyskać względy niektórych członków BRICS, co w konsekwencji zwiększa podziały wewnątrz bloku. W szczególności, aby przeciwstawić się rosnącym wpływom Chin, Indie wyraźnie intensyfikują wysiłki zabiegania o względy kierowanego przez USA sojuszu, co szkodzi solidarności BRICS.
To powiedziawszy, wyżej wymienione przeszkody i ograniczenia nie są ani niekontrolowane, ani przytłaczające. W porównaniu z G7, BRICS jest stosunkowo młodą i nowego typu organizacją międzynarodową. To całkiem normalne, iż taka nowa organizacja ma pewne problemy rozwojowe. Członkowie BRICS powinni stawić czoła trudnościom, podjąć odpowiednie środki, aby wykorzystać swoje mocne strony i promować stały, solidny rozwój współpracy BRICS w gospodarce cyfrowej.
W obliczu spadku wzajemnego zaufania politycznego, członkowie BRICS powinni wykazać się większą odwagą polityczną, zdecydowaniem i mądrością, wznieść się ponad wyzwania, jakie niesie ze sobą populizm i nacjonalizm, szukać wspólnej płaszczyzny, jednocześnie odkładając różnice oraz osłabiać i rozwiązywać różnice poprzez współpracę gospodarczą, tak aby przerwać błędne koło „konflikt — spadek wzajemnego zaufania — pogłębiający się konflikt”.
Xu Feibiao
Tłum. Andrzej Filus
Xu Feibiao jest naukowcem i dyrektorem Centrum Studiów BRICS i G20 w Chińskim Instytucie Współczesnych Stosunków Międzynarodowych.
Za: China Daily Global
