Konflikt bez wygranych (3)
Po śmierci szejka Ahmeda Yassina w 2004 r. przywódcą został ogłoszony lekarz – Abdel Aziz al-Rantisi, który jednak wkrótce zmarł. Następnie przywódcami Hamasu zostały różne osobistości, ale większość z nich stała się ofiarami bombardowań i starć z Izraelem. Obecnie przywództwo przypisuje się Ismailowi Hanijehowi, byłemu premierowi autonomii. Polityczne skrzydło Hamasu szerzy idee nacjonalizmu i islamizmu. Zwolennicy ruchu uważają, że izraelskie święte miejsca powinny zostać zwrócone muzułmanom palestyńskim. Izrael, USA, Kanada, Japonia, Wielka Brytania i Unia Europejska uznają Hamas za organizację terrorystyczną; Nowa Zelandia, Paragwaj i Australia uważają za terrorystów jedynie militarne skrzydło ruchu, podczas gdy Turcja, Rosja, Chiny, Norwegia, Katar i kraje arabskie nie uznają Hamasu za terrorystów, zaś wiele krajów arabskich potajemnie wspiera Hamas militarnie i finansowo.
Jeśli chodzi o Rosję, w 2022 r. rosyjski minister spraw zagranicznych, Siergiej Ławrow przyjął w Moskwie przywódcę Hamasu, Ismaila Hanijeha. Politycy omówili sytuację w regionie i przywrócenie „jedności narodowej Palestyny”. 11. września 2023 roku prezydent Rosji, Władimir Putin oświadczył, iż Rosja opowiada się za utworzeniem suwerennego państwa Palestyny i wdrażanie decyzji ONZ. Jednocześnie Moskwa nie popiera terrorystycznych metod oporu, stosowanych przez ten ruch: zastępca Dumy Państwowej Rosji, Aleksander Chinsztein potępia ataki Hamasu na Izrael.
Skrzydłem wojskowym i wykonawcą zamachów militarnych są brygady Izz al-Din al-Kassam, powstałe w 1992 roku. Wojskowe skrzydło Hamasu liczy około 12 tysięcy ludzi, z których część była szkolona w Iranie i w Syrii. Głównym zadaniem brygad jest walka zbrojna z Izraelem, dlatego Hamas wydaje mnóstwo pieniędzy na zakup i produkcję broni. Przykładowo, według bojowników, montują oni własne drony w Strefie Gazy – pomimo niskiego kosztu i prostoty konstrukcji, udało im się wielokrotnie pokonać izraelski system obrony przeciwrakietowej Żelaznej Kopuły. Obecnie na terenie Gazy znajduje się liczny arsenał, jaki „wyciekł” z konfliktu Rosji z Ukrainą. Rosjanie prowadzą kampanię na Bliskim Wschodzie, której rolą jest prowokacja przeciwko Ukrainie. W ręce Hamasu trafia sprzęt z Europy i USA, który jest przekazywany przez Federację Rosyjską.
„Rosja wykorzystuje atak terrorystyczny Hamasu na Izrael do prowokacji na dużą skalę przeciwko Ukrainie, broń – trofeum zdobyte na Ukraińcach – przekazywana jest w ręce Hamasu” – tak twierdzi ukraiński wywiad wojskowy. Rosjanie pokazują, że Ukraińcy i grupy przestępcze znalazły rynek zbytu na amerykańską pomoc i wysyłają sprzęt terrorystom – m.in. systemy przeciwpancerne NLAW i inną zawansowaną broń USA i ich sojuszników.
Brygady Izz al-Din al-Kassam w standardowym uzbrojeniu korzystają z karabinów szturmowych Kałasznikowa, pistoletów maszynowych, karabinów M-16, rakiet przeciwpancernych Fagot, Konkurs i Kornet, domowych rakiet krótkiego zasięgu, bomb rurowych, pocisków moździerzowych i przeciwpancernych. Szefem wojskowego skrzydła Hamasu jest Mohammed Deif, uznawany za odpowiedzialnego za zorganizowanie dziesiątek ataków terrorystycznych, porwań, ataków rakietowych oraz budowę sieci podziemnych tuneli, jakimi bojownicy przenikają na terytorium Izraela. Żydzi z IDF polują na Deifa od 2001 roku, ale przeżył on pięć prób zamachu. Organizacja posiada również sektor charytatywny, który zajmuje się budową obiektów socjalnych i pomaga potrzebującym. Ponadto w Strefie Gazy działają „siły wykonawcze” – odpowiednik policji. Do 2011 roku ruch był sponsorowany głównie przez Iran, ale potem rozpoczęła się wojna w Syrii, podczas której Teheran stanął po stronie rządu Bashara al-Assada, a Hamas po stronie terrorystów.
Iran wspiera reżim Assada od początku protestów w 2011 roku. Syryjski sąsiad wysyła na pomoc Assadowi tysiące żołnierzy, przede wszystkim żołnierzy Gwardii Rewolucyjnej i najemników. Hezbollah, szyicka milicja z Libanu, związana z Iranem i przez niego finansowana, walczy także po stronie Assada. Rosja była kolejnym ważnym partnerem Assada. Od końca 2015 roku FR przeprowadzała naloty w Syrii, oficjalnie skierowane przeciwko Państwu Islamskiemu. Obserwatorzy krytykowali jednak fakt, że Rosja bombarduje także tereny, kontrolowane przez bojowników Wolnej Armii Syryjskiej.
Przeciwnikami legalnej władzy w Syrii była potężna koalicja. Wolna Armia Syryjska (WAS) wyłoniła się pierwotnie z demokratycznych grup opozycyjnych. Dzaisz al-Fatah (Armia Zdobywców) jest częścią koalicji umiarkowanych i ekstremistycznych ugrupowań. Jednym z nich jest radykalny Front al-Nusra (syryjski odłam Al-Khaidy) i bardziej umiarkowana milicja islamska Ahrar al-Sham. W szeregach wielu tych ugrupowań walczą od lat także dżihadyści z Jordanii, Algierii, Afganistanu, Czeczenii i innych krajów. Największym przeciwnikiem w syryjskiej wojnie domowej było Państwo Islamskie, twór byłych funkcjonariuszy partii Baas i oficerów Saddama Husseina. Co ciekawe, opozycjoniści w wojnie z legalnym prezydentem otrzymywali pomoc z USA i Izraela, czyli dostawał ją… również Hamas. Głównymi sponsorami finansowymi Hamasu są Katar, Turcja i Egipt. W ciągu ostatniej dekady głównym sponsorem Hamasu był Katar. W 2012 r. pierwszym zagranicznym przywódcą, który odwiedził Strefę Gazy po ustanowieniu tam władzy Hamasu, był emir Kataru, szejk Hamad ibn Khalif Al Thani. Ponadto ruch otrzymuje pieniądze od prywatnych darczyńców z krajów Zatoki Perskiej i Palestyńczyków, mieszkających w innych państwach.
X X X
Na skutek zamachów terrorystycznych z soboty 7. października władze Izraela przyznały sobie moralne prawo do zakończenia tego konfliktu na zasadach własnych. W wyniku ludobójczych ataków Izraela zginęło już w Gazie ponad półtora tysiąca cywili.
„Zbiorowe karanie cywilnej ludności Gazy odpowiada pojęciu zbrodni wojennej – jest okrutnie i nieludzkie” – pisze w komunikacie Amnesty International. „Powtarzamy, że palestyńscy cywile nie są odpowiedzialni za zbrodnie Hamasu i innych palestyńskich grup i Izrael nie może, zgodnie z prawem międzynarodowym, zadawać im cierpienia za działania, w których nie brali udziału i których nie kontrolowali”. Izraelska armia żąda tymczasem, by 1,1 mln ludzi, zamieszkujących północną część Strefy Gazy przeniosło się na jej południe w ciągu najbliższych 24 godzin, sugerując, iż może wkrótce dojść do lądowej inwazji.
Roman Boryczko,
październik 2023
Przy udziale:
