Prywatne firmy kosmiczne w Chinach
Prywatne firmy kosmiczne w Chinach zdobywają popularność w oferowaniu usług transportowych na orbitę okołoziemską. Stojąca samotnie na pustyni Gobi w północno-zachodnich Chinach mała, czarna rakieta, wyprodukowana przez prywatną chińską firmę lotniczą, doczekała się debiutu. Została wystrzelona z Jiuquan Satellite Launch Center. Zespół inżynierów, który pracował na trzy zmiany przez ostatnie kilka miesięcy nad przygotowaniem rakiety, nerwowo oczekiwał startu.
W sobotę 7. listopada br. o godzinie 15:12 chińska prywatna firma rakietowa Galactic Energy z powodzeniem wystrzeliła rakietę nośną i umieściła satelitę na orbicie. Założona na początku 2018 roku firma Galactic Energy zrealizowała orbitalną start w nie więcej niż trzy lata od jej powstania. Rakieta nośna nazwana Ceres-1 została samodzielnie opracowana i wyprodukowana przez Galactic Energy. Wysłała satelitę Apocalypse-11 na orbitę synchroniczną ze Słońcem (SSO) znajdującą się na wysokości 500 km. Firma Galactic Energy stała się pierwszą prywatną chińską firmą, która osiągnęła tę wysokość.
Rakieta Ceres-1 jest pierwszym pojazdem nośnym na paliwo stałe.
Wyekspediowany satelita stanowi jeden z serii małych chińskich eksperymentalnych satelitów Low Earth Orbit (LEO), nazwanych konstelacją Apocalypse, obsługiwanych przez Beijing Guodian Gaoke Technology Co., służących do celów komunikacji. Satelita Apocalypse-11 będzie pełnił rolę zapewniania komercyjnego pozyskiwania danych i usługi transmisji na orbicie.
Wystrzelenie satelity zwiększa liczbę operacyjnych satelitów na orbicie z serii Apocalypse z ośmiu do dziewięciu. Docelowa liczba satelitów z serii Apokalipse wynosi 38, a ich wprowadzenie na geostacjonarną orbitę ma zakończyć się do końca 2021 r.
Sukces pokazał, że prywatny komercyjny sektor kosmiczny w Chinach staje się jest na tyle zaawansowany technologicznie, co czyni go zdolnym do obsługi misji kosmicznych. Dla prywatnych firm rakietowych w Chinach, możliwość skutecznego wysłania rakiety nośnej na wysokość orbitalną, która ma wysoki próg technologiczny, stała się prawdziwym testem w dynamicznie rozwijającym się komercyjnym wyścigu kosmicznym. Chiny są trzecim krajem, po Stanach Zjednoczonych i Nowej Zelandii, w którym prywatne firmy realizują starty rakiet kosmicznych.
Komercyjny sektor kosmiczny stał się jednym z kluczowych pól bitewnych, na których konkurują światowe potęgi. Chiny otworzyły ten sektor dla prywatnych firm już w 2014 roku z długoterminowym planem integracji sektora cywilnego i wojskowego. Prywatni gracze są postrzegani jako nieodzowna siła w wyścigu, z możliwościami w zakresie niedrogiego i wydajnego rozwoju sektora kosmicznego. Przed wystrzeleniem Galactic Energy w Jiuquan miały miejsce trzy próby wystrzelenia rakiet nośnych, prowadzone przez wiodących graczy na rynku chińskim. Dwie z nich zakończyły się niepowodzeniami, a jedna sukcesem. W lipcu 2019 roku rakieta nośna chińskiej firmy rakietowej iSpace z powodzeniem wysłała satelity na orbitę z Jiuquan Satellite Launch Center, pierwszej prywatnej firmy kosmicznej, która to zrobiła. Chiński pionier rakietowy, firma OneSpace, nie wysłała satelity na orbitę w marcu 2019 roku z powodu awarii żyroskopu prędkości rakiety OS-M. Inny prywatny producent rakiet, LandSpace, nie wykonał swojego pierwszego orbitalnego startu w październiku 2018 roku z powodu nieprawidłowości, które wystąpiły podczas trzeciego etapu lotu rakiety, uniemożliwiając ładunkowi dotarcie na docelową orbitę.
Udane starty orbitalne przez iSpace i Galactic Energy można przypisać ich samodzielnie opracowanym rakietom, wyposażonym w paliwo stałe, które jest znacznie bardziej zaawansowane technologicznie niż paliwo ciekłe, jednak to ostatnie jest obecnie dominujące w rakietach.
Chińska firma kosmiczna LandSpace jest zwykle nazywana chińską odpowiedzią na SpaceX, ponieważ od pierwszego dnia miała na celu przełamanie barier technologicznych i osiągnięcie wysokiej niezawodności i niskich kosztów produkcji i eksploatacji rakiet. Firma wiedzie prym w rozwoju silników na metan oraz na ciekły tlen. Rakiety Falcon 9 firmy SpaceX są oparte na połączeniu ciekłego tlenu i nafty – paliwa klasy rakietowej. Silnik wielokrotnego użytku na metan z ciekłym tlenem, opracowany niezależnie przez iSpace, umożliwia wielokrotne użycie rakiety nośnej. Natomiast Galactic Energy do 2021 roku będzie zwiększał produkcję rakiety Ceres-1, natomiast rakieta na paliwo ciekłe Pallas-1 ma zostać wysłana na orbitę w 2022 roku. Galactic Energy właśnie zabezpieczyła płynność finansową na badania. Pieniądze zostaną przeznaczone na badania i rozwój rakiety na paliwo ciekłe Pallas-1, a także na zwiększenie możliwości masowej produkcji rakiet nośnych.
Andrzej Filus
