Jak BRICS łączy siły, by rzucić wyzwanie dolarowi amerykańskiemu

Upadek dolara amerykańskiego pozostaje w toku. Dolar amerykański nieustannie stoi w obliczu ataków. Teraz Rosja uważa, że BRICS powinien zrobić więcej. Narodziła się idea wspólnej waluty. Pierwsza wskazówka pojawiła się w styczniu, kiedy rosyjski minister spraw zagranicznych wydał oświadczenie, wyrażając myśl: „Poważne, szanujące się kraje doskonale zdają sobie sprawę z tego, o co toczy się gra i chcą stworzyć własne mechanizmy, zapewniające zrównoważony rozwój. Właśnie w tym kierunku ostatnio mówiono o konieczności zastanowienia się nad stworzeniem własnych walut w ramach BRICS.”

Pomysł ten nabiera teraz rumieńców. Doniesienia wskazują, iż kraje BRICS pracują nad propozycją, która prawdopodobnie zostanie przedstawiona w sierpniu, kiedy to w RPA odbędzie się szczyt tej organizacji.

 

Wprowadzenie

BRICS to akronim, oznaczający stowarzyszenie pięciu głównych, wschodzących gospodarek narodowych: Brazylii, Rosji, Indii, Chin i Republiki Południowej Afryki. Termin BRIC został pierwotnie ukuty w 2001 roku przez Jima O’Neilla, ekonomistę Goldman Sachs, w odniesieniu do czterech krajów: Brazylii, Rosji, Indii i Chin, które miały stać się dominującymi dostawcami towarów przemysłowych, usług i surowców do połowy XXI wieku. W 2010 roku do grupy włączono Republikę Południowej Afryki, a akronim zmieniono na BRICS. Wszystkie pięć krajów jest członkami G-20 i razem reprezentują około 42% światowej populacji, 23% światowego PKB i 17% światowego handlu. Kraje BRICS współpracują w różnych obszarach, takich jak handel, inwestycje, finanse czy technologia i co roku organizują szczyty w celu omówienia kwestii, będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. Kraje BRICS badają sposoby podważenia dominacji dolara amerykańskiego w międzynarodowym handlu i finansach. Jednym ze sposobów, w jaki to robią, jest zwiększenie wykorzystania ich własnych walut we wzajemnym handlu. W 2014 roku kraje BRICS utworzyły Nowy Bank Rozwoju (NDB), którego celem jest zapewnienie alternatywnego źródła finansowania projektów infrastrukturalnych w krajach rozwijających się. Bank jest skapitalizowany 100 miliardami dolarów, a każdy z pięciu krajów członkowskich wnosi równy udział w wysokości 20 miliardów dolarów. Ponadto kraje BRICS naciskają na reformy Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) i Banku Światowego, aby zapewnić gospodarkom wschodzącym większą reprezentację i siłę głosu. Wzywają również do stworzenia nowej międzynarodowej waluty rezerwowej, która byłaby mniej zależna od dolara amerykańskiego.

 

Dlaczego potrzeba stworzyć nową walutę?

Rosja forsuje pomysł stworzenia wspólnej waluty wśród członków BRICS od zeszłego roku. Pomysł popiera prezydent Rosji. W zeszłym roku powiedział: „Sprawa stworzenia międzynarodowej waluty rezerwowej w oparciu o koszyk walut naszych krajów jest rozpatrywana”. Rosja ma swoje własne powody, by do tego dążyć. Jest objęta atlantyckimi sankcjami, a jej dostęp do globalnego systemu bankowego został ograniczony tak, że nie może swobodnie używać dolarów amerykańskich, więc naciska na nową globalną walutę rezerwową, a inni członkowie BRICS również wydają się otwarci na ten pomysł, ponieważ oni również chcą rzucić wyzwanie hegemonii dolara. Rosyjski poseł Aleksandr Babakow, wiceprzewodniczący rosyjskiej Dumy Państwowej, która jest niższą izbą rosyjskiego parlamentu, wskazał na powody. Babakow w swoim oświadczeniu podkreślił fakt, że Indie i Rosja, obecnie jedne z największych gospodarek wschodzących na świecie, skorzystałyby na stworzeniu wspólnej waluty, którą można by używać do płatności, nazywając to „najbardziej opłacalną” drogą do obrania w obecnym czasie . „New Delhi, Moskwa powinny ustanowić nowy sojusz gospodarczy, oparty na wspólnej walucie, którą może być cyfrowy rubel lub rupia indyjska” – powiedział Babakow. Zauważył ponadto, że Chiny również odegrają kluczową rolę w rozwoju wspólnej waluty, dodając do systemu 1,4 miliarda kolejnych konsumentów.

Rosyjski parlamentarzysta stwierdził ponadto, iż pierwszym krokiem do celu jest przejście na rozliczenia w walutach narodowych. Kolejnym jest zapewnienie w najbliższej przyszłości obiegu cyfrowej lub innej, zasadniczo nowej, waluty. Część z tego już się dzieje. Na przykład rozliczenie handlu w walucie krajowej. Indie mają umowę z Rosją. Nazywa się to mechanizmem rupie-ruble, w którym Indie płacą za rosyjskie towary rupiami, a Rosja zarabia w rublach. Robią to za pomocą specjalnych kont Vostro, co doprowadziło do ożywienia handlu dwustronnego. Według statystyk, w 2022 r. handel Indii z Rosją pobił rekord, który wyceniono na 30 miliardów dolarów. Istnieje przekonanie, że jest to najwyższy poziom wszechczasów. Oczywiście wzrost był napędzany zakupami ropy, ale Rosja ma większe oczekiwania wobec Indii. Liczy na dalsze wsparcie w Delhi. Dlaczego wsparcie? W rzeczywistości prezydent Rosji, Władimir Putin ujawnił swój pogląd na politykę zagraniczną. W opublikowanym w Moskwie nowym przewodniku dla rosyjskich dyplomatów czytamy, iż Rosja będzie nadal budować szczególnie uprzywilejowane partnerstwo strategiczne z Republiką Indii w celu wzmocnienia i rozszerzenia współpracy we wszystkich obszarach wzajemnie korzystnych interesów.

Rosja patrzy z nadzieją w Chiny, ponieważ waluta BRICS nie może się zmaterializować bez udziału Indii i Chin. Rosja potrzebuje wsparcia z obu stron i nie będzie to łatwe. Nawet były główny ekonomista Goldman Sachs, Jim O’Neill, który ukuł akronim BRIC, wezwał blok BRICS do rozszerzenia i zakwestionowania dominacji dolara amerykańskiego jako sposobu na zwalczanie destabilizujących skutków, jakie dominacja dolara ma na ich politykę pieniężną. W artykule, opublikowanym w czasopiśmie Global Policy, napisał: „Dolar amerykański odgrywa zbyt dominującą rolę w światowych finansach. Ilekroć Zarząd Rezerwy Federalnej rozpoczynał okres zacieśniania lub odwrotnie, luzowania, konsekwencje dla wartości dolara oraz efekt domina były dramatyczne. O’Neill postrzega dominację dolara jako obciążenie dla krajów z zadłużeniem, denominowanym w dolarach, ponieważ ich polityka pieniężna jest destabilizowana przez wahania kursów walut.

 

Wniosek

Siła rosyjskiego rubla po surowych sankcjach ze strony USA i innych krajów europejskich pokazuje, że istnieje wysoki poziom sprzeciwu wobec hegemonii USD, a kraje BRICS widzą szansę na wykorzystanie rosnącego niezadowolenia z amerykańskiego dolara.

Manahil Muchtar

Manahil Muchtar kontynuuje studia w dziedzinie pokoju i konfliktów na Narodowym Uniwersytecie Obrony w Islamabadzie. Interesuje się sprawami regionalnymi i globalnymi, studiami nad bezpieczeństwem i stosunkami międzynarodowymi.

Źródło: www.moderndiplomacy.eu

Tłum. i opr. Andrzej Filus