Fetysz, mit, marzenia…

Bohaterowie masowej rozrywki na ekranie czy stronicach zawsze odnoszą sukces, zgodnie z mitem współczesnym, że wysiłki ludzkie, podejmowane w swoim interesie, muszą doprowadzić do sukcesu. Stąd się bierze reguła happy endu, czyli szczęśliwego zakończenia. Jest ona zgodna z obowiązującym mitem. Człowiek osiągający sukces staje się niejako ucieleśnieniem mitu. Jako żywa ilustracja mitu zalicza się ona do jednostek bardziej dynamicznych, wartościowych, cenniejszych w dzikich społeczeństwach.

Rola mass manipulatorów w życiu dzikich jest olbrzymia. Jest to potężny system propagandy kształtujący modę, zachowania, obyczaje dzikich poprzez niby neutralną rozrywkę. Dzicy mają swoich ulubieńców – idoli. Idolami są nie tylko fikcyjni bohaterowie filmowi czy powieściowi, lecz także muzycy. Atrakcyjność bohatera może wynikać z mody, fascynacji oraz wartości, jakie uosabia. Identyfikacja poprzez zewnętrzne naśladownictwo, dzięki zakupom i nabyciu podobnych produktów, jest tylko wierzchołkiem góry lodowej, wykorzystywanym przez reklamę. Atrakcyjność tych ekranowych czy papierowych idoli bierze się stąd, iż dzikim jest bardzo potrzebne istnienie całej plejady idealnych ego lub alter ego, których przygody mogą śledzić na ekranie lub na papierze. Z uwagą i emocjami dzielą ich los.

Bardzo znamienna jest w tym miejscu uwaga, że w przypadku osób młodych tego rodzaju fantazje i marzenia bycia z bohaterem lub z bohaterką, oparte na identyfikacji, w istotnym stopniu wpływa zarówno na kształtowanie się ich osobowości, jak i  na ukierunkowanie ich celów życiowych oraz na wytwarzanie się określonych upodobań estetycznych. Dorośli nie naśladują w sposób bezpośredni filmowych czy powieściowych bohaterów czy innych celebrytów, bowiem mają swoje naleciałości, oczywiście, poza wyjątkami, atoli marzenia i fantazje identyfikacyjne stanowią alternatywne źródło bodźców i określonych treści, pomagających się oderwać od szarzyzny własnego życia, powodowanej przez bierność konsumenta i dokonać przeglądu rozmaitych modeli funkcjonowania – przeglądu, który nie zawsze wypaść musi na korzyść tych najświetniejszych.

Kreowane marzenia często dotyczą planów życiowych, przyszłych działań, a zwłaszcza relacji z innymi ludźmi w różnych ważnych sytuacjach. Najczęściej występują one wieczorną porą, kiedy człowiek był już wyluzowany, spokojny, tuż przed snem. Dlatego filmy najbardziej kasowe są emitowane w godzinach wieczornych. Rzadziej pojawiają się one po przebudzeniu czy podczas posiłku.

Marzenia odzwierciedlają ustalone na dziś stereotypy kulturowe, spreparowane przez media. Kobiety bardziej interesują się ciałem i wyglądem oraz nie przejawiają chęci do jakichś bohaterskich wyczynów lub intensywnego wysiłku fizycznego tak jak mężczyźni. Kobiety mają marzenia mniej agresywne, tematycznie związane raczej z rozważaniami na temat stosunków międzyludzkich, co jest wykorzystywana przez reklamę, tworzącą fetysze dla mas. Fetysz jest przedmiotem, otaczanym irracjonalnym kultem. Przed wojną fetysz był pojmowany jako przedmiot, przynoszący szczęście. Współcześnie funkcjonuje w języku pojęcie fetyszu jako przedmiotu, któremu nadaje się przesadnie duże znaczenie i jednocześnie oddaje się cześć niemal religijną – jak fani motoryzacji autom czy motocyklom (np. estyma Harley-Davidsona). Dzisiaj pieniądz, sława, określone przedmioty stanowią fetysze, za którymi ludzie się uganiają. Fetysz jako taki stanowi pożądany przez masy produkt, który jednocześnie symbolizuje konsumpcyjny (a więc bierny) styl życia. Masy czekają na oszałamiającą nowość, która je omami, spełniając na chwilę masową wyobraźnię, zaklętą w mitach społecznych.

Andrzej Filus

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

*