Stepan Bandera dla nas, świadomych historii mieszkańców umiłowanej Polski, to wróg śmiertelny i nazista! (3)

X X X

Wróćmy jednak do antybohatera tego tekstu. Organizacja, której przewodził Bandera, stała m.in. za wymordowaniem barbarzyńskimi metodami od 100 tysięcy do nawet pół miliona Polaków podczas II wojny światowej. Nie unicestwiano ich strzałem w tył głowy w sposób „humanitarny” – a „męczono” swe ofiary i pozbawiano je życia w sposób zwierzęcy i bestialski – niegodny istotom ludzkim – przypomnijmy, że robili to w szczególności ukraińscy sąsiedzi-„siekiernicy”.

W całej Europie pod koniec XIX w. zaczęły się rozwijać ruchy i organizacje faszystowskie w wyraźnej opozycji do programu oraz zasad Rewolucji Październikowej i marksizmu. Burżuazyjni nacjonaliści w całym byłym imperium rosyjskim i w Europie Środkowej zareagowali na rewolucję socjalistyczną ostrym zwrotem w prawo. Socjalizm, kładąc nacisk na wspólną walkę klasy robotniczej przeciwko kapitalistycznemu wyzyskowi, jest diametralnie przeciwny stworzeniu „etnicznie czystego” państwa kapitalistycznego, wyidealizowanego przez ukraińskich nacjonalistów. Przemoc kontrrewolucyjna, zwłaszcza na Ukrainie, przybrała wyraźny charakter antysemicki i nacjonalistyczny. Rozpoczęła się wojna domowa przy wsparciu i udziale „białych” sił i żołnierzy Ukraińskiej Republiki Ludowej pod dowództwem Symona Petlury.

„Biali” za cel obrali sobie unicestwienie Żydów – w wyniku pogromów zginęło od 150 000 do 200 000 Żydów, w większości na Ukrainie. Ojciec Stepana Bandery, Andriej, ksiądz greckokatolicki, służył w armii Petlury w 1918 roku i nasiąkł ideologią nienawiści. Weterani tej armii utworzyli potem Ukraińską Organizację Wojskową (UWO), a następnie w 1929 r. OUN. Pochodzenie rodzinne i klasowe Bandery zdeterminowało jego reakcję na kluczowe wydarzenia początku XX wieku. Młody Stepan Bandera z racji swojego pochodzenia patrzył na świat przez pryzmat ukraińskiego burżuazyjnego nacjonalizmu, nasyconego chrześcijaństwem i zaciekłej wrogości wobec marksizmu i socjalizmu, ale również idei anarchistycznej i kolektywistycznej. „Bez wątpienia ukraiński ruch nacjonalistyczny-wyzwoleńczo-rewolucyjny, kierowany i tworzony przez OUN, jest ruchem chrześcijańskim. Jego najgłębsze korzenie tkwią w chrześcijaństwie i nie są sprzeczne z chrześcijaństwem. Z punktu widzenia światopoglądowego nacjonalizm ukraiński za swoje źródła uważa duchowość i światopogląd narodu ukraińskiego. Ta duchowość i światopogląd są bardzo chrześcijańskie, ponieważ zostały ukształtowane przez tysiąclecia wpływów religii chrześcijańskiej”.

Stepan Bandera… OUN jako całość czerpała swoje kadry przywódcze głównie z wykształconego, greckokatolickiego, antyradzieckiego środowiska klasy średniej. Należała do nich być może najwybitniejsza poza Banderą postać, Jarosław Stećko, który od 1946 r. stał na czele Antybolszewickiego Bloku Narodów, a od 1968 r. aż do śmierci przewodził OUN na wygnaniu. Dorastając jako nastolatek w II RP w latach 20., Bandera był pod wrażeniem nacjonalistycznego kultu, zbudowanego wokół polskiego wodza i socjalisty Józefa Piłsudskiego, ale nienawidził polskich władz, które umniejszały rolę ukraińskiej ludności etnicznej. Zafascynowany ukraińską wersją radykalnej polityki nacjonalistycznej, zaczął czytać dzieła nacjonalistycznych i rasistowskich pisarzy, takich jak Dmitrij Doncow, Jewhen Onacki, Mikołaj Michnowski i inni.

W znaczący sposób przyczyniając się do powstania i ideologii OUN, pisarze ci opowiadali się za ultranacjonalizmem, faszyzmem, rasizmem i antysemityzmem – popularnymi w europejskich ruchach faszystowskich, ale dostosowali je do charakterystyki Europy Wschodniej po I wojnie światowej. W umysłach wszystkich wczesnych ukraińskich nacjonalistów to Żydzi byli „odwiecznymi wrogami”, prawdopodobnie działającymi jako agenci bolszewiccy, agenci polskich obszarników lub carskiego imperializmu rosyjskiego. W 1929 roku w artykule dla magazynu OUN Wozrozhdenie natsii, napisanym językiem, przypominającym wojujący rasistowski antysemityzm nazistów, Jurij Milianicz określił ponad dwa miliony Żydów mieszkających na Ukrainie „obcym, a nawet wrogim elementem ukraińskiego organizmu narodowego”. Dmitrij Doncow, być może najbardziej wpływowy ideolog OUN, opisał ludność żydowską jako „filar systemu sowieckiego” i spopularyzował ideę „żydowskiego bolszewizmu” w ramach ukraińskiego nacjonalizmu, ideę, którą wyraźnie podzielał także niemiecki nazizm. 

W 1904 roku Michnowski napisał jedno z Dziesięciorga Przykazań swojej Ukraińskiej Partii Narodowej: „Nie wychodź za cudzoziemca, twoje dzieci staną się wrogiem, nie miej przyjaciół wśród wrogów, bo czynisz ich silnymi, nie zadawaj się z ciemiężcami, bo będziesz zdrajcą”. W następstwie traktatu ryskiego z 1921 r. między Polską a Związkiem Radzieckim obszar, który później stał się Ukrainą, został podzielony między kontrolowaną przez Polskę zachodnią Ukrainę i nowo utworzoną Ukrainę Radziecką. Pomimo faktu, że Ukraina od wieków jest regionem wieloetnicznym, zamieszkiwanym przez niezliczone grupy etniczne, OUN w swym szaleństwie postrzegała każdego, kto nie był etnicznym Ukraińcem, jako „okupanta”. W rezultacie użycie radykalnej przemocy stało się niezbędnym składnikiem „oczyszczenia” całego wieloetnicznego regionu i stworzenia „czystego” jak szklanka wody państwa ukraińskiego w tym, co Bandera nazwał „rewolucją narodową”. (Cdn.)

Roman Boryczko,

 styczeń 2023