Każdy ma swoje dzieciństwo

Myśli kołaczą się po głowie. Wracają wspomnienia. Przeszłość jawi się jako oaza normalności ,harmonii i spokoju. Dzieci komuny urodzone już po Stanie Wojennym za małe były by rozumieć zawirowania polityczne gorące dysputy przy rodzinnym stole w oparach tytoniowego dymu i czasem podłej wódki do której zagrychą był ochłap wyrwany w spożywczym na przydziałową kartkę na mięso. Marzenia robotnika czy inteligenta socjalistycznego zawieszały się na obrazach przemycanych za żelazna kurtynę na taśmach VHS lub kolorowych magazynów gdzie obraz postaci o śnieżnobiałym uśmiechu i idealnym stroju lub reklama kolorowego proszku do prania czy czekolady było przepustką do wyśnionego raju. My dzieci komuny bardzo chcieliśmy byci jak nasi rówieśnicy zza żelaznej kurtyny więc zajmowaliśmy się kolekcjonowaniem tego co oni wyrzucali. Puszki po gazowanych napojach każdy je miał ,bardzo modne było kolekcjonowanie zagranicznych opakowań po papierosach, które pięknie eksponowane na słomianej macie, były ozdobą   nie jednego mieszkania. Kolejnym niezrozumiałym dziś hobby, było zbieranie prospektów zachodnich firm. Nie miało znaczenia czego one dotyczą, miały być kolorowe i pochodzić z zachodu. Częste więc były wyprawy do zagranicznych przedstawicielstw lotniczych, gdzie  leżały kolorowe prospekty. Ci bardziej światli mający rodzinę gdzieś w świecie byli wygrani. Oni kreowali trendy , szukali artystycznych wrażeń w sztuce i muzyce by choć na chwilę wyrwać się z siermiężnej szarości i surowości waciaka i walonek socrealizmu. Fascynacje zachodem dla społeczeństw wschodu były całkiem. Inność szokowała ,budziła skrajne emocje- wstyd ,religijny zabobon czy rumieniec zalewał lico a agresję wywoływał u kasty ludzi z marginesu „sokołach” życia na gigancie-git ludzi. Tylko dzieci niczego nieświadome celebrowały w sobie znany sposób własne dzieciństwo. Dnie spędzaliśmy na graniu w piłkę ,graliśmy godzinami i nie miało znaczenia że owa „biedronówka” nie starczała na wiele i była podłej jakości ale o niebo lepszej niż dzisiejsze produkty z Chin. W telewizji ciekawość dziecka nie mogła być zaspokojona ,ale mieliśmy swoich bohaterów z którymi się utożsamialiśmy. Ponadczasowi „Pancerni” i sowiecki szpieg pod przykrywką Hans Kloss. Nadludzie w imię krzewienia ustroju komunistycznego na czerwonych sztandarach byli zdolni za sprawę oddać życie i to nam imponowało. Zaczytywaliśmy się w komiksach. „Kapitan Żbik” pomysłodawcy Władysława Krupki ,zeszyty „Relax” prezentujące co w świecie komiksowym piszczy ,Tytus, Romek i A’Tomek – seria komiksowa autorstwa Henryka Jerzego Chmielewskiego czy Kajko i Kokosz – seria komiksów autorstwa Janusza Christy historie zawarte w zeszytach bawiły i uczyły wolne od ideologii Gender czy promocji zachowań ,które wtedy uważane byłyby jako dziwaczne. Dnie z kanapką ze smalcem i kiszonym ogórkiem płynęły na wycieczkach na rowerach rodzimej produkcji ,grze w kapsle ,czy wypadach na dzikie wiśnie czy jabłka popijane kranówką. Bazę wypadową mieliśmy w zdezelowanym „vanie” marki Nysa 501 i zbiorniku na cement przy budowie punktowca na który robotnikom zeszło 20 lat. Kino letnie lub seanse w Domu Spokojnej Starości ,dni osiedla i wielka wymiana komiksami i pustymi puszkami ,które namiętnie zbieraliśmy. Ciastka WZ kupowane na bony ,bloki czekoladopodobne imitowały nam turecką chałwę. Pierwsze komputery Commodore 64 lub Elwro Junior uchyliły przed nami rąbek techniki i nowoczesności wszak po drogach wciąż jeździły Fiaty i Polonezy a wszystko co zaawansowane w było siermiężne jak radziecka gra elektroniczna „jajeczka”. Dla namiętnych hazardzistów tamtej epoki prywatna inicjatywa w pakamerach na kołach wystawiała salony gry. Popularne bilardy – taka socjalistyczna imitacja fliperów. Wystrzeliwało się z kanału stalową kulkę i obserwowało się jej drogę licząc na to, że kulka zatrzyma się w jakimś wysoko punktowanym miejscu. Cała tablica była powybijana gwoździami. Tworzyły one kanałki i zatoczki w których właśnie zatrzymywała się kulka. Każdy na coś chodził w domu zatrzymywaliśmy się tylko na noc a i tak rodzice nie byli tym specjalnie zaskoczeni nie biorąc ze zmartwienia antydepresantów czy innych środków pomagających zwalczać psychozy. Ale nie myślę tu o chodzeniu na jakieś zajęcia pozalekcyjne, które były zupełnie nie popularne a wręcz dla nas szkodliwe. Chodziło się w zależności od lokalizacji: na kulki od łożysk, na szklane rurki do plucia, na skórki do procy, na kapsle pod garmażerkę, na cegły na budowę, itd. Rozrywka polegała na grupowym pozyskiwaniu rozmaitych, wydawało by się, bezużytecznych przedmiotów, które służyły potem dalszej zabawie. Chodząc na saletrę na stację kolejową mieliśmy „wybuchowe” dzieciństwo ,zbierając złom elektroniczny również pozyskiwaliśmy coś potrzebne do wybuchu. Rzucanie lampami o chodnik dawało niezłe efekty pirotechniczne. Gospodarz domu kochał nas gdy przychodziliśmy z budowy z taflami styropianu zamienianego potem na wycinane karabiny i pistolety. Gdy to się nudziło pocieraliśmy o szybę kawałkiem poślinionego styropianu. Nie wiadomo dlaczego, dźwięki, które wydobywały się podczas tej zabawy, wywoływały u osób starszych (powyżej 15 lat) rodzaj nerwowej ekstazy. Robotnicy budujący nieopodal przychodnię lekarską uwielbiali gdy przychodząc w poniedziałek zastawali pobojowisko-wybite szyby a w baku ciągnika gąsiennicowego DT 75 z lemieszem wsypany piasek.

 Bez wątpienia jednymi z najlepszych miejsc do zabawy były klatki schodowe w osiedlowych blokach ,szczególnie polecane były zakamarki ostatniego pietra w dziesięciopiętrowych punktowcach zabawa w szybie windy zatrzymywanej „na zapałkę” czy eksploracja dachu na który dostawaliśmy się bo ktoś ukradł właz.. Strzelało się z procy o dziwo kupowanej w kiosku lub samoróbki z różnych pocisków. min bolców z zakrzywionych drucików – strzelanie w nogi pań i oczka lecące w rajstopach były celem:) .Jeszcze podwórkowa akrobatyka – trzepak w wersji hard czy huśtawki na których bujaliśmy się tak wysoko by zrobić sobie krzywdę.

Patrzę dziś na moje dziecko ,kolejne pokolenie ,które celebruje wolność ,którą odzyskaliśmy po latach podobno niewoli i cierpienia i ogarnia mnie pusty śmiech. Dziś nikt nie puszcza dzieci samych chyba że mają przy sobie telefony komórkowe czy inne smartfony będące elektroniczną smyczą. Dzieci po szkole nie wychodzą na dwór ,zamykają się w swoich pokojach mając do dyspozycji gry o jakich nam się nie śniło (konsole x box ,tablety ,laptopy ,gry sieciowe ,YT ) ,ale nie mają siebie nawzajem. Dzisiejsza wolność pozbawiła dzieci dzieciństwa i wspólnego celebrowania młodości. Już sześciolatek musi lansować się w sieci by zostać w przyszłości „kimś”.

Przyszłość?

To jedno nas łączy mnie i mojego syna. Jaka będzie nasza przyszłość?

Roman Boryczko styczeń 2016