“Żyję w kraju podbitym…” – Marek Konieczny w “Zachęcie”
„…Żyję w kraju, który nie jest Republiką, a jego obywatele nie są wolni. Nie jest to wyspa, nie chroni go żadna armia ani flota. Spojrzenia władców nie są dumne ani wspaniałe, nie zdobi ich ufność ani olśniewające wyrafinowanie.
Przypominają drobnych handlarzy, którzy za euro są w stanie sami i za pomocą innych współobywateli i zbirów zrobić każde świństwo.
Żyję w kraju podbitym przez tępe hordy a podbój nazywa się pseudo wolnym rynkiem.
Rządzenie tym krajem to jedno pasmo szantażu, przekupstwa i korupcji.
Niestety, kiedyś ci wolni i tolerancyjni obywatele dali się zastraszyć. Był to kiedyś kraj ludzi wolnych, ludzi dumnych, ludzi światłych, wspaniałych indywidualności, którzy potrafili walczyć o swoje ja. Tak nie jest.”
Marek Konieczny, 15. kwietnia 2004 roku
Think Crazy to autorska strategia artystyczna i jednocześnie tytuł wystawy Marka Koniecznego – artysty ważnego dla przełomu konceptualnego w sztuce polskiej lat 60. i 70., ale jednocześnie od końca lat 70. „dezertera konceptualizmu”, jednego z pionierów mail artu (sztuki poczty) i niekonwencjonalnych działań w przestrzeni publicznej.
Twórczość Marka Koniecznego, a w szczególność ta powstająca od końca lat 70., nie poddaje się łatwej kategoryzacji. Zaczynał od malarstwa (o konstruktywistycznych korzeniach), abstrakcyjnych układów kombinatorycznych i procesów przypadkowych, które od 1968 roku wypierane są przez działania performans wpisujące się w obszar konceptualizmu i dążeń do dematerializacji obiektu w sztuce. Konieczny tworzył m.in. tak emblematyczne akcje jak Zrób coś z tym (1969), Wrzuć tu coś (1968–69), 140 sztuk fioletowego papieru (1970) polegające na interakcji i aktywnym uczestnictwie widza. W ten obszar komunikacji konceptualnej opartej na sferze pozaracjonalnej wpisują się także realizacje z obszaru mail artu, polegające na przesyłaniu do innych artystów listów informujących o nadaniu w określonym czasie sygnałów świetlnych. Wszystkie te działania generują przypadkowe procesy, które mają pobudzić i dynamizować nie tylko myślenie, lecz także emocje, wrażliwość i wyobraźnię.
Idea Think Crazy towarzyszy Koniecznemu od 1974 roku. Ta strategia artystyczna jest doświadczaniem niestandardowych zachowań, uczuć, intuicyjnych reakcji, cielesności, erotyki ukrytych pod przykrywką racjonalizmu. Róg przyklejony do czoła artysty staje się w tym okresie integralnym elementem performansów i instalacji. W ramach koncepcji Think Crazy dokonał się w jego sztuce kolejny przełom – powrót do obiektu, widoczny w serii wyrafinowanych czy dekadenckich obrazów i przedmiotów takich jak piramidy, złoto, sierpy, ramy, futra, figury zwierząt, pojawiających się w filmach artysty czy innych pracach.
Wystawa w Zachęcie będzie manifestacją idei Think Crazy, selekcją kilku symbolicznych elementów z asortymentu „absolutnej sztuczności”: złotego rogu, złotej torby z akcji Wrzuć tu coś. Oprócz tego zaprezentowane zostaną filmy (24012008 Think Crazy, 1975, Dialog z piramidą, 1975, Santa Conversatione, 1975, Na morzu – siedem wieczorów, siedem poranków, 1975, Uśmiech, 1976) pulsujących humorem, erotyzmem, rytmem radykalnych gestów.
Marek Konieczny studiował na przełomie lat 50. i 60. na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Współpracował z Oskarem Hansenem m.in. przy realizacji modernistycznych osiedli im. Słowackiego w Lublinie oraz na Przyczółku Grochowskim w Warszawie. W latach 1961–67 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Ok. 1969 roku porzucił architekturę na rzecz sztuki. W 1989 roku objął prowadzenie pracowni gościnnej na wydziale malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (od marca 1989 do lutego 1990 roku), jako pierwszy wizytujący profesor wskazany przez środowisko studentów żądających zmian na uczelni na fali ogólnych przemian. Rozpoczął swą pracę od stwierdzenia − „tutaj malować się nie będzie”. Zajęcia prowadzone przez kilka miesięcy rzeczywiście odstawały od innych. Sprowadzały się do dyskusji o sztuce i nieformalnych działań, absurdalnych i nieprzewidywalnych sytuacji prowokowanych przez Koniecznego i studentów, tworzących „łańcuch indywidualnych inicjacji” wywołujących nowe zdarzenia czy interakcje w duchu Think Crazy. Wśród studentów byli m.in. Cezary Bodzianowski, Artur Dynowski, Piotr Uklański i Jarosław Paluch. Chociaż Konieczny prowadził swą pracownię niecały rok, to jego strategie dydaktyczne i artystyczne wywarły wpływ na rozwój artystyczny i osobowość studentów.
Kurator – Maria Brewińska
Asystentka kuratora – Magdalena Komornicka
Wystawa prezentowana 11.12.2012 – 17.02.2013
Zachęta Narodowa Galeria Sztuki
pl. Małachowskiego 3
00-916 Warszawa
tel. 22 / 556 96 00
fax 22 / 827 78 86