Tadeusz Kościuszko – legenda i rzeczywistość. 270. rocznica urodzin Naczelnika insurekcji roku 1794 (cz. I)
Ja przysięgam w obliczu Boga
całemu Narodowi Polskiemu,
iż w powierzonej mi władzy na niczyj prywatny
ucisk nie użyję, lecz jedynie dla obrony
całości granic, odzyskania
samowładności Narodu i ugruntowania
powierzonej wolności używać będę.
Tadeusz Kościuszko
Dzięki inicjatywie Katolickiego Stowarzyszenia Civitas Christiana, oddział w Katowicach oraz Fundacji Patriotycznej Silesia Superior w dniu 10. lutego 2016 r. odbyło się spotkanie, połączone z odczytem wybitnych naukowców, od wielu lat zajmujących się historią – wybitnych znawców przedmiotu. Prof. zw. dr hab. Henryk Kocój wygłosił odczyt Tadeusz Kościuszko w świetle najnowszych badań. (Prof. Henryk Kocój – urodz. 1931, Oświęcim – związany z Instytutem Historii Uniwersytetu Śląskiego oraz Katedrą Humanistycznych Podstaw Kultury Fizycznej Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. Absolwent historii Uniwersytetu Jagielońskiego […] (1950 – 1965) praca na Uniwersytecie Jagielońskim, (1965 – 1976) Wykładowca w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie (1976 – 2005) wykładowca w Instytucie Historii Uniwersytetu Śląskiego. Nagrody i wyróżnienia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Zasłużony dla Miasta Krakowa. Nagrody I Stopnia Rektora UŚ w Katowicach za działalność naukową). Więcej na httpsi// pl. wikipedia. org/wiki/ Henryk_Kocój
W artykule, autorstwa Antoniego Lenkiewicza, który ukazał się na łamach miesięcznika ,,Wrocławska Gazeta Polska” (marzec – kwiecień 2004, ISSN 1232 – 8170, nr indeksu 328774), czytamy między innymi – wybrane fragmenty materiału ,,Profesor Uniwersytetu Śląskiego – Henryk Kocój, niestrudzony badacz i tłumacz dokumentów źródłowych, wzbogacił wiedzę o Powstaniu Kościuszkowskim nie tylko licznymi artykułami, ale również dwiema bardzo cennymi książkami. Obie opublikowane zostały przez Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pierwsza z nich: Prusy wobec Powstania Kościuszkowskiego. Na podstawie korespondencji Fryderyka Wilhelma I z posłem pruskim w Petersburgu Leopoldem Heinrichem Gotzem (depesze z Berlina do Petersburga i z Petersburga do Berlina z 1794 roku” […] Druga z sygnalizowanych książek, to wydane w roku 2004 Relacje posła pruskiego Ludwika Buchholtza z Warszawy, Łowicza i Wrocławia o insurekcji kościuszkowskiej”. (koniec cytatu)
Należy wspomnieć o kolejnym wydaniu książkowym, autorstwa profesora Kocója, które wydane zostało w roku 2009 nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Jagielońskiego: Powstanie kościuszkowskie w świetle relacji z Warszawy posła austriackiego Benedykta de Cachego do kanclerza Johanna Amadeusa Thuguta z 1794 roku. „Relacje posła austriackiego obejmują okres trzech miesięcy przed powstaniem i cztery pierwsze miesiące po jego wybuchu. Stanowią ważne źródło, umożliwiające poznanie sytuacji międzynarodowej w 1794 roku. Wnoszą także wiele cennych uzupełnień do dziejów insurekcji, wyjaśniając przyczyny sukcesów i klęsk powstania. Raporty te stanowią jakby rodzaj „gazety”, rejestrującej bieżące wydarzenia, a zatem posiadają wartość o wiele większą niż pamiętniki”. (wybrany fragment recenzji)
W dalszej części spotkania dr hab. Zdzisław Janeczek przedstawił temat Tradycja kościuszkowska na Górnym Śląsku i jej dziejowe znaczenie. (Janeczek Zdzisław Stanisław, ur. 3. VII 1954 w Siemianowicach Śl., syn Stanisława Kazimierza i Renaty Cecylii z domu Buroń. Prawnuk Mikołaja Janeczka vel Bernacha (1833 – 1905), uczestnika powstania 1863. Pracownik naukowy Instytutu Literatury i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. Od 1987 roku związany z Uniwersytetem Ekonomicznym w Katowicach. Specjalizuje się w historii nowożytnej (XVIII i XIX w). W latach 1988 – 1991 pracował w Ogólnopolskim Interdyscyplinarnym Zespole Naukowo Badawczym 3. maja w tradycji i kulturze polskiej…
Dorobek naukowy dr hab. Zdzisława Janeczka to około 300 publikacji w języku polskim, rosyjskim i ukraińskim, w tym 22 publikacje autorskie o charakterze książkowym… Uczestniczył w ponad 70 konferencjach naukowych i zagranicznych, organizowanych m. in. w Sankt Petersburgu, Mieńsku, Lwowie, Łucku i Opavie. Szczególnie bliskie kontakty naukowe łączyły go z Uniwersytetem Łódzkim, Katolickim Uniwersytetem Lubelskim w Lublinie, Akademią im. Jana Długosza w Częstochowie oraz Sankt Petersburgu… (więcej informacji na temat osoby dr. Hab. Zdzisława Janeczka na www.muzeum.siemianowice.pl oraz „Muzealny Rocznik Siemianowicki – 2012”, ss. 50 – 51)
Organizatorami katowickiego spotkania byli: dr Krzysztof Tracki, prezes Zarządu Fundacji Patriotycznej Silesia Superior oraz Maciej Szepietowski, prezes Zarządu Katolickiego Stowarzyszenia Civitas Christiana – moderator spotkania…
Na spotkaniu pojawiło się wiele znanych osób nauki i polityki. Obecne było też grono pasjonatów historii z Pszowa, Knurowa i Gierałtowic. Podczas odbywającej się konferencji była możliwość nabycia gratisowych publikacji książkowych i prasy patriotycznej, w tym także miesięcznika „Śląski Kurier Wnet”.
W pierwszej części spotkania profesor Henryk Kocój odniósł się do sposobu przedstawiania osoby Tadeusza Kościuszki w publikacjach prasowych. Wspomniał także o tym, że należałoby wznowić szereg bardzo dobrych publikacji, o których już się dziś nie pamięta.
Profesor z rozżaleniem wspomniał o wielu materiałach prasowych, jakie w ostatnim czasie starają się podważać autorytet wielkiego patrioty, generała i żołnierza, jakim był Tadeusz Kościuszko. W tychże publikacjach spotkać można materiały, w których podkreśla się, jakoby Kościuszko miał być uzależniony od alkoholu, co jest oczywistą nieprawdą. Prawdą a zarazem ciekawostką jest to, iż Kościuszko nie był pozbawiony nałogów… Używkami, bez których naczelnik obejść się nie mógł, były… owoce cytrusowe i kawa.
Kościuszko to przede wszystkim żołnierz, utożsamiający się z prostym ludem – nosił chłopską sukmanę, był zawsze blisko swoich ludzi.
W dalszej części spotkania wypowiadał się dr hab. Zdzisław Janeczek. Fragmenty jego wypowiedzi stanowią cz. II niniejszego tekstu.
Tadeusz Puchałka
Fot. T. Puchałka & L. L. Przychodzki
