Połączenie wodne BAŁTYK – ADRIATYK – MORZE CZARNE szansą rozwoju gospodarczego Polski (5)
Pod Alpami do Adriatyku?
Podziemny ALPEJSKI KANAŁ WODNY, to projekt połączenia Dunaju z Adriatykiem. Przedłużenie takiego połączenia do Bałtyku będzie korzystne dla Europy. Załączamy streszczenie w j. angielskim (summary).
Wprowadzenie
W poprzednich artykułach z tego cyklu omówione zostały zasadnicze elementy budowy drogi wodnej Bałtyk–Adriatyk–Morze Czarne. Omówiono korzyści dla naszej gospodarki, wynikające z budowy takich połączeń. Opublikowano APEL środowiska, związanego z żeglugą śródlądową do władz RP w sprawie Kanału Dunaj-Odra–Łaba. W części czwartej omówiono problemy, związane z drogą wodną Wschód-Zachód w świetle katastrofy czernobylskiej. W niniejszym artykule prezentowane są z kolei fragmenty projektu drogi wodnej PÓŁNOC-POŁUDNIE (Dunaj–Adriatyk) obejmujące ALPEJSKI KANAŁ WODNY. Za zgodą kierownika (Ideator & Manager) projektu [1] załączam niektóre mapy, ilustrujące przebieg projektowanego kanału alpejskiego oraz omawiam zagadnienie wypełniania kanałów wodą. Za autorem projektu załączam wybrane uzasadnienia ekonomiczno-społeczne takiego przedsięwzięcia i znaczenie drogi wodnej Bałtyk-Adriatyk dla Europy. Streszczenie tej publikacji podaję również w języku angielskim.
Alpejskim kanałem wodnym do Adriatyku
Głównymi elementami dróg wodnych projektu Dunaj-Tyrol-Adriatyk są: Kanał Alpejski, który przecina Alpy pod ziemią tunelem o długości 78 km, łączący rzeki Inn i Etsch/Adige, oraz kanał Adiga-Garda o długości 8 km. Lokalizacja tych rzek jest widoczna na mapie: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Verlaufskarte_Inn_DE.png
Początek podziemnego tunelu wodnego jest w Hall (Tyrol). Jego ilustrację przedstawia prawa strona załączonego zdjęcia. Zdjęcie to przedstawia dwa sprzężone ze sobą elementy: system elektrowni wodnych (A-TIROL ADRIA WASSERKRAFTWERKE) oraz Kanał Alpejski B-ALPEN KANALTUNEL).
Podstawowym warunkiem dla stworzenia połączenia wodnego między Dunajem i Morzem Adriatyckim jest transfer wody na obszarze zlewni rzek Inn i Adygi.
Do zasilania rzek Inn i Etsch w wystarczającą ilość wody, są przewidziane zbiorniki Otztaler Alpen oraz wody z obszaru zlewni Dunaju. Zaznaczone po lewej stronie zdjęcia elektrownie wodne będą wykorzystane m.in. do przepompowywania wody.
Istotnym elementem w żegludze taką drogą wodną jest „transport” (np. podnoszenie) statków. Do pokonania różnic wysokości, występujących na tej drodze wodnej (kanał Adiga–Garda), mogą być zbudowane przenośnie statków, takie jak są np. w Belgii.
Taki obiekt w czasie przenoszenia statku można zobaczyć na filmie:
http://www.youtube.com/watch?v=SW6sDiCJD7E
W części drugiej tego cyklu publikacji opisano projekt Centralnego Korytarza Transportowego Północ-Południe. Niektóre tunele kolejowe korytarza można zastąpić alpejskim tunelem kanału drogi wodnej Dunaj-Tyrol-Adriatyk[1]. Będzie to bardzo korzystne dla ochrony środowiska, tym bardziej, że według projektu statki będą płynąć tym kanałem na wyłączonych silnikach. Wysoka temperatura wewnątrz gór pozwoli na odprowadzanie ciepła do wszystkich obiektów, związanych z funkcjonowaniem tego odcinka wodnego.
Projekt Dunaj-Tyrol-Adriatyk w roku 2005 Albert Mairhofer [1] zaprezentował stosownym władzom i instytucjom m.in. Włoch, Austrii i Unii Europejskiej. Budowa podziemnego kanału alpejskiego powinna być przedmiotem zainteresowania nie tylko Włoch, ale również Austrii, Czech, Słowacji i Polski.
Należy zwrócić uwagę, że oprócz starań o budowę kanału ODRA-DUNAJ-ŁABA, w trakcie realizacji jest połączenie wodne Dunaj–Wag–Odra. Słowacy ten odcinek połączenia POŁUDNIE-PÓŁNOC realizują konsekwentnie [4].
Budowa dróg wodnych w tych krajach była zapisana w ustawie z 1901 roku przez parlament Austrii. Świadczy to o dobrych uwarunkowaniach dla żeglugi śródlądowej w naszym kraju, pisałem o tym w poprzednich publikacjach. Ta decyzja parlamentu Austrii powinna „zobowiązywać” obecne władze w Wiedniu do włączenia się w budowę podziemnego wodnego tunelu alpejskiego.
Racjonalność budowy dróg wodnych była przedmiotem badań i analiz wielu ekspertów. Według Komitetu Ekspertów Ligi Narodów (1928) naturalne warunki dla budowy dróg wodnych w Polsce są bardzo korzystne[2].
Gospodarczo-społeczne korzyści Alpejskiego Kanału Wodnego
Budowa Kanału Alpejskiego przyczyni się do efektywnego wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach wodnych i wzmocnienia europejskich sieci energetycznych, ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczach Inn, Dunaju i Adige, poprawy zaopatrzenia w wodę gruntów rolnych. Zasadniczym celem budowy Kanału jest jednak transport towarów w głąb kraju, w tym z krajów ze wszystkich kontynentów. Barkami można przewozić ładunki bezpośrednio ze statków oceanicznych do miast i miasteczek położonych w pobliżu wielkich rzek Po i Adige oraz w pobliżu kanałów wodnych. Statkami rzecznymi i morsko-rzecznymi można dostarczać skroplony gaz z Azji i Afryki. W latach 2003-2008 w Czechach budowano tankowce rzeczne na skroplony gaz dla zachodnioeuropejskich odbiorców[3]. Korzystanie z takich środków transportu w sytuacji ograniczenia dostaw gazu z Rosji ma szczególne znaczenie. Transport wodny jest efektywniejszy niż inne rodzaje transportu.
Jeden zestaw pchany o ładowności 3500 ton może być porównywany ze 180 samochodami 20-tonowymi. Porównanie transportu wodnego z samochodowym i kolejowym ilustruje załączony schemat. Transport wodny śródlądowy jest najbardziej przyjazny środowisku w porównaniu z innymi jego rodzajami (Program NAIADES). Koszt zanieczyszczenia powietrza przez transport samochodowy jest 7 razy większy niż transport śródlądowy. Koszty wypadków, spowodowane przez transport samochodowy są 178 razy większe, a przez transport kolejowy 12 razy większe niż powodowane przez transport wodny śródlądowy[3].
Uwagi i wnioski
Do realizacji projektu „Tyrol-Adriatyk”, rozszerzonego o projekty drogi wodnej ODRA-ŁABA-DUNAJ (i Dunaj–Wag–Odra) powinny się włączyć m.in. Polska, Czechy i Słowacja. Koniecznością staje się zweryfikowanie polityki transportowej państw Europy Środkowo-Wschodniej i wykorzystanie naturalnych środków transportowych, jakimi są rzeki i kanały.
Oszczędności z realizacji omawianego projektu połączeń wodnych dla państw europejskich wyniosą około 50 mld euro [1].
W świetle trudności finansowych państw takich jak Grecja czy Italia, zainteresowanych transportem wodnym w basenie Morza Śródziemnego, budowa połączeń wodnych PÓŁNOC-POŁUDNIE powinna być dla władz UE zadaniem pierwszoplanowym.
W planach perspektywicznych UE powinna uwzględnić rozbudowę sieci dróg wodnych WSCHÓD-ZACHÓD, tj. poprzez Odrę, Wisłę, Dniepr i… Wołgę – aż do Morza Kaspijskiego i Uralu.
Ochrona środowiska, przeciwdziałanie powodziom, wzmocnienie sieci energetycznych energią, pozyskiwaną z elektrowni wodnych, to oprócz śródlądowego transportu wodnego argumenty, przemawiające za pilną potrzebą zorganizowania międzynarodowej współpracy w obszarze budowy dróg wodnych WSCHÓD-ZACHOD i PÓŁNOC-POŁUDNIE.
Henryk Połcik
Pierwodruk:
Źródła:
1.Mairhofer Albert: Danube-Tyrol-Adriatic Sea-Waterway, http://www.tirol-adria.com ;
2. Sprawozdanie Komitetu Ekspertów przedłożone Rządowi Polskiemu przez Ligę Narodów / Warszawa 1928, nakładem Ministerstwa Robót Publicznych;
3 Bosak W., Cisak B.: Kanał Śląski (Wisła – Odra). Strategiczne czynniki pozytywne i negatywne budowy Kanału Śląskiego, Kraków2011;
4. Łoginow J.: Kanał Odra-Dunaj? Tak, ale przez Słowację, www.zegluga.wroclaw.pl .
Water connection BALTIC – ADRIATIC – BLACK SEA
POLISH economic development opportunity. (Part 5) Under ALPS to ADRIATIC?
Summary
In the article are presented some elements of water CANAL under ALPS project. It can be a part of Danube – Adriatic water connection. In the future water connection BALTIC – ADRIATIC- BLACK SEA can be designed. Canal under ALPS long 78 km may join rivers Inn and Adige. Economical and social aspects of this waterway are also included in this article.