Pamięci duchownego i wybitnego kompozytora – Grzegorza Gorczycy, powszechnie znanego jako Gerwazy Grzegorz Gorczycki

W dniu 28. kwietnia odbyła się XXVII odsłona koncertu, poświęconego pamięci kompozytora Gerwazego Grzegorza Gorczyckiego, nazywanego nie bez przyczyny „polskim Haendlem”, bowiem Gorczycki uważany jest za jednego z najwybitniejszych kompozytorów muzyki barokowej. Przyszły duchowny katolicki, kompozytor i kapelmistrz urodził się na Śląsku w roku 1665. Najpewniej edukację na poziomie podstawowym kontynuował w swoim rodzinnym Rozbarku. Na Uniwersytecie Karola w Pradze ukończył Wydział Sztuk Wyzwolonych i Filozofii. Teologię studiował na Uniwersytecie Wiedeńskim. Około roku 1689, dokładna data nie jest znana, przybył do Krakowa. Tam w roku 1690 przejął obowiązki lektora, egzorcysty i akolity, człowieka bez reszty oddanego wierze, człowiekowi i jego potrzebom. 22. marca 1692 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Niedługo potem został oddelegowany na okres 2 lat do Akademii Chełmińskiej na Pomorzu. Już w tym czasie Gorczycki, poza obowiązkami akademickiego pedagoga, zajmował się także przygotowywaniem studentów do występowania na scenie. Kierował w tym czasie kapelą kościoła archiprezbiterialnego, z tego też czasu pochodzi jego kolejna profesja jako kapelmistrza.

Wkrótce Gorczycki powrócił do Krakowa, otrzymał tam stanowisko wikariusza katedralnego, co uprawniało go, między innymi, do zamieszkania na Wawelu. W roku 1696 Gorczycki powołany został na stanowisko spowiednika katedralnego, zaś dwa lata później został mianowany kapelmistrzem katedry (Magister capellae misices Ecolesiae Catedralis Cracoviensis). Należy sądzić, że to w tym czasie Gorczycki, poza posługą duszpasterską, poświęcił się muzyce i tej pasji pozostał wierny do śmierci.

Ślązak spod Bytomia stał się także od tej pory nie tylko osobą, prowadzącą wiele kapel i towarzystw muzycznych, ale także kompozytorem, który dostąpił zaszczytu zamieszkania na wawelskim dworze. Warto wspomnieć, iż przez wiele lat, zanim jeszcze został powołany na stanowisko kapelmistrza katedralnego, zajmował się spowiadaniem więźniów, osadzonych w basztach wawelskiego zamku. W roku 1727 został proboszczem kościoła Bożego Miłosierdzia na przedmieściach Krakowa, w dzielnicy zwanej Smoleńskiem. Tam też zajmował się chorymi w szpitalu przykościelnym.

Widać zatem, że życie kompozytora nieprzerwanie dotykało człowieka i jego potrzeb, nie tylko duchowych ale zwyczajnie ludzkich, związanych z bólem, cierpieniem, a dzięki jego kompozycjom nie brakowało także wielkich uniesień duchowych i radości słuchania muzyki przez niego skomponowanej. Człowiek niezwykły, nic więc dziwnego, że na tablicy upamiętniającej jego osobę w katedrze wawelskiej wyryto napis Gemma Sacerdotum – klejnot kapłaństwa.

Śledząc bogate życie duchowe Gorczyckiego, nic dziwnego, że środowiska szczycące się wieloletnią tradycją muzyki i śpiewu chóralnego obrały go sobie jako bohatera organizowanego  co roku wydarzenia o wyjątkowo wielkim znaczeniu. Można by w tym miejscu zaryzykować słynny cytat: A fruktibus eorum cognoscetis eos – Po ich owocach ich poznacie, (wypowiedź Jezusa Chrystusa, Ewangelia Mateusza 7:15,20). Wszak to po owocach, których ziarno zasiał ów kapłan i kompozytor w jednej osobie, widać konieczność kontynuacji jego dzieła, myśli i czynów – właśnie dziś, kiedy to bogactwo kulturowe zdaje się odchodzić w zapomnienie, zaś poczesne miejsce w naszym życiu zajmuje wszystko, co łatwe lekkie i przyjemne, a co za tym idzie – człowiek i jego duchowe potrzeby spychane są na margines życia…

Od dwudziestu siedmiu lat gospodarzem koncertu, w którym biorą udział cztery chóry, działające na terenie gminy Gierałtowice, jest parafia Matki Bożej Szkaplerznej w Gierałtowicach. Nie bez przyczyny na organizowanie wydarzenia został wybrany kwiecień, bowiem to 285 lat temu – 30. kwietnia 1734 roku – Gorczycki pożegnał się w Krakowie z tym światem.

Przed ołtarzem parafialnego kościoła jak co roku stanęły cztery chóry, reprezentujące cztery sołectwa gierałtowickiej gminy.

Chór „Słowik” Przyszowice, pod dyrekcją Barbary Jałowieckiej – Cempury, zaprezentował utwory: „Chwal duszo moja Pana” (Marc Antoine Charpentier). Modlitwę z Opery „Flis” St. Moniuszki, oraz „Nie jestem godzien, Panie” Michaela Heydna.

Akompaniowała Karolina Kopacz.

„Bel Canto” – Chudów, pod batutą i przy akompaniamencie Barbary Jałowieckiej – Cempury wystąpił w trzech utworach: „Przez całe nieba przestworza”, „Stój przy mnie”, „Mizeri Cordias Domini”.

Chór „Cecylia” – Paniówki pod dyrekcją Beaty Stawowy przedstawił utwory: „Zwycięzca śmierci”, „Tiebia pajom” oraz utwór „Alleluja Amen”. Akompaniament: Paweł Widera.

Zaś gospodarz koncertu gierałtowicki „Skowronek” pod batutą Beaty Stawowy zaprezentował utwory „Omni die dic Mariae” – (G. G. Gorczycki). „Oto my przed Tobą Panie” – W. A. Mozart. „Regnavit  Domine” – (J. Gałuszka) oraz utwór Alleluja – Haendla.

Akompaniowała Barbara Jałowiecka – Cempura.

Trio w składzie: Mirela Adamczyk, Magdalena Stawowy oraz Błażej Czech zaprezentowało utwór  „Chrystus Pan, Boży syn”.

Na zakończenie koncertu chóry połączone pod dyrekcją Beaty Stawowy wykonały „Pieśń Dziękczynną”.

Solistka Patrycja Włodarz (sopran) wykonała utwór „Alleluja” Mozarta.

Prowadzeniem tegorocznego koncertu zajęła się Karolina Kopacz.

Na koniec słowa wdzięczności należą się Parafii i duchownym kościoła Matki Bożej Szkaplerznej za udostępnienie świątyni na czas koncertu, a także współpracy z władzami gminy podczas organizacji tego wydarzenia. Warto wspomnieć także o gierałtowickim chórze „Skowronek”, który na czas odbywającego się wydarzenia przejmuje rolę gospodarza i organizatora. Bez współpracy pozostałych chórów, informuje pani prezes Weronika Czech, wydarzenie to nie przeżyłoby swoich 27 lat i tak naprawdę gospodarzami jesteśmy wszyscy,  także publiczność oraz patronka naszego kościoła, dla której przecież także śpiewamy. Należy pamiętać o organizatorach, współorganizatorach i patronatach honorowych wydarzenia, a więc Gminie Gierałtowice, Śląskiemu Związkowi Chórów i Orkiestr Okręgu Gliwicko–Zabrskiego, a także Gminnemu Ośrodkowi Kultury, które to ośrodki wspierają działalność kulturalną w gminie.

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Grzegorz_Gerwazy_Gorczycki

Tekst i foto:

Tadeusz Puchałka