Mać Pariadka – anarchistyczny reprezentant prasy alternatywnej (16)

 

4.

Analiza zawartości Mać Pariadki

 

Nie jest ważne to, co jest napisane, ale to, na czym jest napisane. 

M. McLuhan

 

Pełniejszy obraz zmian, jakie dokonywały się w różnych okresach Maci Pariadka, można otrzymać, dokonując analizy zawartości pisma. Jak twierdzi prof. Walery Pisarek – „analiza zawartości jest szczególnie przydatna wtedy, kiedy ma się do czynienia z materiałem tak wielkim, że nie sposób go uwzględnić w całości”. (Pisarek, 1983, :111) Podkreśla także, iż badania zawartości cieszą się ogromną popularnością i mają znaczenie w tej dziedzinie nauki podobne, jak badania ankietowe dla nauk społecznych. Wszystko ma na celu oddanie w miarę wiernego obrazu badanej rzeczywistości na podstawie reprezentatywnej próby. Pisarek konkluduje, że metoda analizy zawartości jest „przydatna w badaniu zarówno kilku, jak i miliona przekazów dowolnej wielkości”. (Ibid.111)

Analiza zawartości polega na podzieleniu, dla pełniejszego obrazu, przekazu na mniejsze części i osobne zbadanie każdej z nich. Badana jest sama treść (analiza treści), jak i ogół czynników, wpływających na badany przekaz. Na podstawie wieloletnich badań naukowcy doszli bowiem do wniosku, że nie jest ważne jedynie to „co jest podane, ale również w jaki sposób”. Dopiero patrząc całościowo na badaną rzeczywistość – jesteśmy w stanie stwierdzić jak i w jakim stopniu próbuje ona wpłynąć na odbiorcę, co jest głównym celem owych badań.

Prof. Pisarek pisze, iż „w szerokim znaczeniu przez analizę zawartości przekazu rozumie się rozkładanie go na elementy prostsze lub wyodrębnienie jego cech, właściwości i elementów oraz następnie klasyfikowanie ich zgodnie z przyjętym systemem kategorii”. (Ibid. 29) Jednocześnie podaje bardziej rozbudowaną i zawiłą definicję tego badania. „Analiza zawartości – pisze – jest zespołem różnych technik systematycznego badania strumieni lub zbiorów przekazów, polegającego na możliwie obiektywnym (w praktyce zwykle: intersubiektywnie zgodnym) wyróżnianiu i identyfikowaniu ich możliwie jednoznacznie skonkretyzowanych, formalnych lub treściowych, elementów oraz na możliwie precyzyjnym (w praktyce zwykle: ilościowym) szacowaniu rozkładu występowania tych elementów i na głównie porównawczym wnioskowaniu, a zmierzającego przez poznanie zawartości przekazów do poznania innych elementów i uwarunkowań procesu komunikacyjnego.” (Ibid.:45)

Analiza zawartości Mać Pariadki została dokonana na podstawie czterech, losowo wybranych numerów[1] z każdego roku, pochodzących z okresu 1994-2000. W 2001 roku ukazały się jedynie dwa numery, a rok później trzy. Pisma wydane w tych latach zostały również wzięte pod uwagę i zanalizowane, choć stanowią wyjątek od przyjętej zasady badania czterech pism z każdego roku. W sumie przeanalizowanych zostało 36 numerów z dziewięciu kolejnych lat. Z wyżej wymienionego okresu, losowo wybrane zostały następujące numery: 1994 rok – 3, 5, 9 i 12; 1995 rok – 1, 3, 11, 12; 1996 rok – 1, 5-7, 8-9, 11; 1997 rok – 12-1[2], 2-4,  5, 9-10; 1998 rok – 1-2, 5-6, 7-9, 11-12; 1999, 2000 rok – 1, 2, 3, 4; 2001 rok 1,2; 2002 – 1, 2, 3. Podwójne oraz poczwórne numery powodują, że o ile numery z lat 1994-1995 stanowią 33% wszystkich numerów z tych lat, to wraz z kolejnymi latami procent ten się zwiększał. Spowodowane to było faktem wydawania podwójnych i potrójnych numerów. W 1996 i 1997 roku wynosił on 58%, w 1998 – 75%; w końcu lata 1999-2002 zbadanych zostało 100% wydanych numerów.

W celu zbadania zawartości Maci Pariadka dokonany został pomiar powierzchni, zajmowanej przez publikacje o określanej tematyce; przy czym pomiary dokonywane były zgodnie z przyjętym wcześniej kluczem kategoryzacyjnym[3]. Cały klucz został podzielony na trzy mniejsze. Każdy z nich wykorzystany był do zbadania trzech różnych aspektów pisma: tematyki, gatunków dziennikarskich oraz źródła czerpania publikacji, znajdujących się w poszczególnych numerach.

Pierwszy klucz przeznaczony jest do badania tematyki publikacji, pojawiających się w piśmie. Składa się on z czterech głównych części: ideologii, polityki, społeczeństwa i kultury. Każdy z poszczególnych działów dzieli się na mniejsze podkategorie, a niektóre z nich dzielą się na bardziej szczegółowe elementy. Klucz kategoryzacyjny przyjmuje więc trójstopniowy podział tematyki. W sumie klucz ów zawiera – łącznie z wszystkimi wyróżnionymi kategoriami i podkategoriami – 102 tematy, pod kątem których dokonywano analizy.

Pierwszy dział – ideologia – zawiera kategorie, dotyczące anarchizmu. Dzieli się on na trzy mniejsze podkategorie. Anarchizm historyczny odnosi się do publikacji dotyczących, jak sama nazwa wskazuje, koncepcji historycznych w anarchizmie, a także ich autorów.

W anarchizmie współczesnym wyróżnione zostały kategorie, związane bezpośrednio z anarchizmem, jak współczesne koncepcje anarchistyczne czy grupy i organizacje anarchistyczne, jak również około-anarchistyczne.

W skład trzeciej większej podkategorii weszły inne ruchy ideologiczne – jak feminizm czy ekologia. Należy tutaj jednak zastrzec, że i w tych wyszczególnionych kategoriach, które nie zaliczają się do stricte anarchistycznych, obecni i aktywni są jednak anarchiści. Ze względu na fakt, iż ekolodzy lub inne grupy wyodrębnione w tym miejscu tworzą środowiska od samego anarchizmu niezależne, znalazły się w odrębnej podkategorii. 

Drugą dużą kategorię stanowi polityka. Została ona podzielona na część polską oraz zagraniczną. Pomniejsze kategorie są niemalże identyczne. Dotyczą one państwa oraz jego instytucji, partii politycznych, nacjonalizmu czy rasizmu państwowego. W polityce zagranicznej ponadto powstały kategorie, dotyczące tematu terroryzmu, który, po jedenastym września, pojawił również się na łamach pism anarchistycznych. Ponadto pojawiają się wyróżniki, dotyczące problemu wojen i konfliktów, zarówno międzypaństwowych, jak i wewnętrznych, a także etnicznych. Pojawiła się także kategoria „historia państw”, która próbuje przybliżyć skomplikowaną historię krajów, w których dziś toczą się konflikty etniczne lub międzynarodowe.

Trzecia kategoria, gdzie znalazły się tematy dotyczące społeczeństwa, jest najbardziej rozdrobniona i znalazły się  w niej podkategorie zarówno ogólne: jak socjologia czy psychologia, jak i bardziej szczegółowe – życie, przemoc czy bezpieczeństwo. Taki podział został przyjęty, gdyż – moim zdaniem – po pierwsze ukazuje duże zróżnicowanie tematyczne pisma, a po drugie daje pełniejszy obraz charakteru pisma. W końcu, po trzecie, niektóre materiały ciężko było zakwalifikować do większej kategorii, by nie straciły one swojej wartości.

Ostatni wielki dział poświęcony jest kulturze, a w zdecydowanej większości muzyce, bowiem dzięki muzycznemu dodatkowi Maci Pariadka stanowi ona duży procent zawartości pisma. Oprócz muzyki i kategorii z nią związanych, pojawiły się również podkategorie, odnoszące się do publikacji poświęconych kinu jako całości, a także poszczególnym filmom. W tej części znalazła się również podkategoria, poświęcona wydawnictwom niezależnym. Zaliczają się do niej zarówno recenzje innych zinów, jak również wszelkich wydawnictw niezależnych – książki, komiksy, proza czy poezja. W piśmie pojawiały się również – co prawda sporadycznie, ale jednak – publikacje, dotyczące wszelkiego rodzaju wystaw artystycznych, czy takowych festiwali, co również zostało wyróżnione w kluczu. (cdn.)

 

Marcin Pielużek

Przypisy: 

[1] Mam tu na myśli egzemplarze pisma, bowiem niektóre numery są podwójne, potrójne, a nawet poczwórne (!);

[2] Numer z przełomu roku 1996/1997;

[3] Klucze kategoryzacyjne zostały dołączone do aneksu.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

*