Diane Arbus – portrecistka odmienności
W berlińskim Martin Gropius Bau można obejrzeć wystawę monograficzną, poświęconą Diane Arbus (Nowy Jork, 1923-1971) – tragicznie zmarłej, amerykańskiej artystce, która zrewolucjonizowała uprawianą przez siebie sztukę fotografii. Wybierane przez nią, odważne tematy, a także podejście sprawiają, że jej dzieła w swej czystości szokują. Wyróżniający ją dar do nadawania dziwności nawet tym rzeczom, które uważamy za znajome, a także odsłanianie egzotyki oraz wynaturzeń w tym, co nam bliskie, sprawia, że lepiej poznajemy swą naturę. Do realizacji osobistych projektów, które stopniowo zaczęły się koncentrować wokół „freaków” (freaks) – różnych, żyjących na marginesie tzw. „normalności” dziwaków i odmieńców, przekonała Arbus jej nauczycielka, legendarna fotografka, Lisette Model. To pod jej wpływem amerykańska artystka zaproponowała widzowi bezpośrednią konfrontację ze swymi modelami, którzy, silnie oświetleni blaskiem lampy błyskowej, ustawieni na neutralnym tle, patrzą prosto w obiektyw. Wszystkie fotografie Diane Arbus układają się w spójny, współczesny, antropologiczny projekt. Jej portrety par dzieci, artystów-performerów, nudystów, rodzin z klasy średniej, transwestytów, ekscentryków oraz sław – jawią się jako alegorie ludzkiego doświadczenia. Stają się bezkompromisową próbą zgłębienia relacji pomiędzy powierzchownością i głębią naszej egzystencji, jej teatralnością i autentycznością. Martin Gropius Bau prezentuje wybór 200 zdjęć, dzięki którym możemy zbadać źródła fotografii Diane Arbus. Na wystawie znalazły się nie tylko wszystkie „ikoniczne” zdjęcia artystki, ale również fotografie nigdy dotąd nie pokazywane publicznie. Ekspozycję uzupełniła bogata dokumentacja życia i twórczości Arbus. Rezygnując z chronologicznego, tematycznego, akademickiego podejścia, kuratorzy postawili na ukazanie wyjątkowej siły zdjęć artystki, uzupełnionych jedynie jej autorskimi tytułami. To właśnie dzięki temu widz może dowiedzieć się, w jaki sposób Arbus „zmagała się” z tematyką swych fotografii: otwarcie, bezpośrednio i bez skrępowania uprzedzeniami.
Diane Arbus, Martin Gropius Bau, Berlin, 22.06-23.09.12
Oprac. Agnieszka Maria Wasieczko
Fot.: X-mas tree, Diane Arbus