Czar wielkanocnych świąt – pilchowickie jarmarki
Należało było przed wielkim Piątkiem w tym opisaniu
umieścić Kwietną Niedzielę, ale związek pasjów postnych z pasjami wielkopiątkowymi
pociągnął do siebie, jak sznurem pamięć swoją – Kwietną Niedzielę z niej wytrąciwszy, do której teraz
się zwracam…
(Jędrzej Kitowicz (1727 – 1804 ) – Opis obyczajów…).
Są takie święta, które tradycyjnie poprzedzane są kiermaszami, jarmarkami. Niezależnie od wyznania i części świata, wszędzie wygląda to podobnie… Polska ma bogate tradycje, związane z obchodzeniem świąt kościelnych, na Śląsku nikt nie może sobie wyobrazić Śmiyrgusa i Zmartwychwstania, czyli Świąt Wielkanocnych, bez wcześniejszego odwiedzenia jarmarku, na którym można zakupić palmę, ozdoby a także zakosztować jadła świątecznego i wypieków rękami ludowych artystek wykonanych… Wielu ludzi pióra poświęcało sporo miejsca na wyrażenie swoich myśli o tym szczególnym czasie, kiedy wszystko się budzi do życia.
Jędrzej Kitowicz – ksiądz, historyk, pamiętnikarz (więcej na www.kitowicz.pl) napisze tak: Była to swawola powszechna w całym kraju tak między pospólstwem, jako też między dystyngowanym. W poniedziałek wielkanocny mężczyźni oblewali wodą kobiety, a we wtorek i w inne następujące dni kobiety mężczyzn, uzurpując sobie tego prawa aż do Zielonych Świątek, ale nie praktykując dłużej jak do kilku dni”…
Widzimy zatem, iż dawnymi czasy święta te przybierały niezwykle bogate, podobnie jak dziś, niekoniecznie z kościołem i wiarą związane, tradycje. Wiele ludowych podań i zwyczajów, związanych z tymi świętami odchodzi w zapomnienie, warto więc wracać pamięcią do minionych czasów… Jarmarki i kiermasze świąteczne bronią się dzielnie i mają się dobrze.
W Pilchowicach na jarmarku
Tradycyjnie już organizatorami jarmarku wielkanocnego w Pilchowicach było Stowarzyszenie Pilchowiczanie Pilchowiczanom, a także sołtys wraz z Radą Sołecką oraz GOK Pilchowice. Patronatem tegoroczną imprezę objął wójt Gminy Pilchowice, pan Marcin Gogulla. Jarmark oraz wszelkie imprezy jarmarkowi świątecznemu towarzyszące prowadziła pani Teresa Bochenek – dyrektor Miejskiej Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 2 im. Karola Miarki w Knurowie.
Jarmark prowadziła pani dyrektor Teresa Bochenek
W niedzielny poranek 20. marca sala widowiskowo-sportowa Zespołu Szkół w Pilchowicach została wypełniona straganami i stoiskami z wszelkiego rodzaju świątecznymi cudeńkami. Należy w tym miejscu podziękować dyrektorowi miejscowej placówki oświatowej, panu Łukaszowi Kwiotkowi, który otworzył bramy szkoły i to dzięki życzliwości pana dyrektora jarmark mógł się odbyć.
Młodzi aktorzy Zespołu Szkół w Pilchowicach w bogatym programie kulturalno-rozrywkowym
Przy jednym ze stolików nauczyciel, pan Aleksander Bartlik udzielał informacji w sprawie organizacji kolonii letnich dla dzieci z Gminy Pilchowice, których organizatorem jest biuro INDEX.
Przedszkolaki bawią widzów i siebie także…
Program tegorocznego jarmarku obfitował w wiele atrakcji. I tak, o godzinie 13:00 wystąpiła młodzież ze Studia Tańca EFFORTE pod kierownictwem pani Darii Leszczyńskiej, działającym od października 2015 roku przy Gminnym Ośrodku Kultury w Pilchowicach. Już 30 minut później publiczność miała okazję podziwiać występujące dzieci i młodzież z Teatru Młodych Castello. Atrakcje i niespodzianki zmieniały się niczym w kalejdoskopie. O godz. 14:00 kolejna atrakcja i występ uczniów Zespołu Szkół w Pilchowicach. W rzeczy samej mogło się od tych atrakcji zakręcić w głowie.
Jak można się nudzić, czekając na występ…
O godzinie 15:00 ogłoszone zostały wyniki konkursu GOK Pilchowice Kroszonka 2016. Komisja w składzie: Halina Ząbek, Monika Kustra, Katarzyna Kocela – Bardeli, Leokadia Piechuta, Józef Nierychło – po burzliwej dyskusji wyłoniła zwycięzców tegorocznego konkursu.
Laureaci konkursu w towarzystwie dyrektora GOK w Pilchowicach, p. Waldemara Pietrzaka
W kategorii „Dzieci szkolne”:
I miejsce – Emilia Szymkowska, II miejsce – Julia Werwińska, III miejsce – Kacper Kania, IV miejsce – Julia Ząbek i IV miejsce – Michał Robok.
W kategorii „Młodzież”: I miejsce – Katarzyna Sapik, II miejsce – Hanna Kaszek, III miejsce – Kacper Hadasz.
Scena dla młodzieży…
Kategoria „Dorośli”: I miejsce – Łukasz Gwóźdź, II miejsce – Angelika Miera, III miejsce – Gabriela Sapik.
Kategoria „Prace zbiorowe”: I miejsce – „Muchomorki” (4-5 latki) Przedszkole Wilcza, II miejsce – Przedszkole w Pilchowicach, III miejsce – Przedszkole w Nieborowicach.
Występy młodych artystów gminy Pilchowice, a także finał konkursu nie były, jak się okazuje, jedynymi atrakcjami świątecznego jarmarku.
Sympatycznie przyjęte młode wokalistki
Na miejscu można było podziwiać wystawę rękodzieła Ewy Pachowicz, mieszkanki Wilczy. Najmłodsi, pod okiem pedagogów z Klubu Malucha, działającego na terenie Wilczy i Żernicy mieli okazję do wypróbowania swoich zdolności artystycznych w zdobieniu (kroszeniu) jajek i wykonywaniu ozdób wielkanocnych. Było także coś dla miłośników dobrej książki…
Pani Ewa Pachowicz i jej prace
Organizatorzy zadbali także o zorganizowanie kiermaszów wszelkiego rodzaju przedmiotów rękodzielniczych i wyrobów spożywczych z przepisów starki – czyli smacznych, zdrowych, bo naszych… W warsztatach, prowadzonych przez mistrzów rękodzieła, można było zasięgnąć fachowej rady, a także samemu spróbować sił jako przyszły ludowy artysta. Tradycyjnie miejscowe przedszkolaki wystawiały swoje prace, które cieszyły się dużym zainteresowaniem wśród zwiedzających.
Na nieco zmęczonych podziwianiem kolorowych atrakcji czekał kącik kawowy, gdzie można było również rozkoszować się smakiem specyjałów, przygotowanych na tę okazję przez miejscowe gospodynie. Jako, że Pilchowice znane są jako miejscowość, gdzie prężnie działa grupa młodych podróżników, warto przy tej okazji wspomnieć o tradycjach wielkanocnych świąt, obchodzonych w kilku europejskich krajach…
Pani Mariola Serafin – opiekunka pilchowickiej młodzieży
Z przymrużeniem oka
Islandia. Mieszkańcy tej tajemniczej wyspy ponad wszystko upodobali sobie jajka-niespodzianki. W tych wielkanocnych mają się znaleźć telefony komórkowe, biżuteria a nawet listy z oświadczynami. Pytanie, czy nie zapomniano przypadkiem o najmłodszych?
Rosjanie składając sobie życzenia jak na miłujący pokój naród przystało, trzykrotnie całują się w policzek. Obdarowują się także pisankami i drobnymi upominkami (podobnie dzieje się i u nas).
„Cwetnica” w Bułgarii, a u nas Niedziela Palmowa (Kwietna Niedziela – Jędrzej Kitowicz, widać wyraźne powiązanie z naszym nazewnictwem tych świąt), to święto, w którym imieniny obchodzą wszyscy, noszący imiona kwiatów. A należy dodać, że w Bułgarii cieszą się one szczególnym uznaniem.
Norwegowie, co wydawać by się mogło chwalebnym zwyczajem, wielkanocne święta przeznaczają na czytanie książek, jednakże obowiązkową lekturą współczesnych Wikingów są kryminały. Pewnie to jeden z niewielu krajów, obchodzących te święta na smutno. Więcej ciekawostek z tym tematem związanych na (.maryn55blog.onet.pl / 2008 / 03 / 118 / wielkanocne / życzenia – opowieści – ciekawostki – wiersze).
U nas Wielki Post, to przede wszystkim wewnętrzne wyciszenie. Czas oczekiwania przeznaczamy także na nieco radości a więc jarmarki, kiermasze, a już za chwilę radość Zmartwychwstania Pańskiego, Lany Poniedziałek (śmigus dyngus, czy też nasz śmiyrgus), moc prezentów, życzenia. Szał radości, wprawiający Polaków w istny zawrót głowy, nie tylko z wrażenia i samych świątecznych duchowych emocji… Dzień następny to powrót do rzeczywistości, alarm budzika i do roboty… Cóż jednak wart byłby świat bez tej odrobiny fantazji, to o czym zapominamy na co dzień, wraca w święta. Na krótko wprawdzie – lecz u wielu z nas pozostawia ślad ludzkich odczuć, a po naszemu daje nam więcej prądu – energii.
Oby wystarczyło do następnych świąt…
Podziękowania należą się wolontariuszom i sponsorom – pp. Aleksandrze Bali, Tomaszowi Białasowi, Markowi Bogackiemu, Piotrowi Ciupke, Danucie Hadasz, Sylwii Czenczek, Bogumile i Tomaszowi Noconiom, Piotrowi Surdelowi oraz Joachimowi Sznapce.
TRUDNO WYMIENIĆ WSZYSTKIE OSOBY, ZASŁUGUJĄCE NA SZCZEGÓLNE PODZIĘKOWANIA, NALEŻY JEDNAK WYRÓŻNIĆ ZA PRACĘ Z DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ PANIE: BARBARĘ PAKURA-BRZOSKĘ Z TEATRU MŁODYCH „CASTELLO”, KAROLINĘ OCHMAN, KTÓRA PROWADZI ZESPÓŁ PILCHOWICKICH PRZEDSZKOLAKÓW, SOŁTYSA – JÓZEFA NIERYCHŁO ORAZ PANIĄ PREZES STOWARZYSZENIA PILCHOWICZANIE PILCHOWICZANOM – ANNĘ SURDEL.
Tekst i fotografie:
Tadeusz Puchałka